Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

64 Izabela Dembińskaczasowej i ekonomicznej odległości przewozów. Sprawne funkcjonowanie orazefektywność ekonomiczna transportu istotnie więc wpływają na rozszerzanierynków zbytu, zacieśnianie towarowych stosunków wymiennych oraz zwiększaniewolumenu wymiany międzynarodowej.O wielkości przewozów międzynarodowych i ich przestrzennym rozkładziedecydują przede wszystkim wielkość towarowych obrotów handlowych, kierunkihandlu oraz rozmieszczenie eksporterów i importerów. Pamiętać należy,że wszelkie wahania i zmiany w handlu są przenoszone na wielkości i strukturęprzewozów.Towarowa struktura obrotów wyznacza towarową strukturę przewozóworaz determinuje wybór gałęzi transportu. Rozpatrując tylko strukturę ładunków,w obsłudze międzynarodowych potoków ładunków, teoretycznie rzecz biorąc,udział mogą mieć wszystkie rodzaje gałęzi transportu. W praktyce jednak ichprofile jakościowe – z jednej strony – i preferencje użytkowników transportuz drugiej decydują o różnej skali aktywności poszczególnych gałęzi transportu.Ponadto czynnikami ograniczającymi w wyborze danej gałęzi mogą być relacjaprzewozu, poziom rozwoju i ukształtowania systemów transportowych poszczególnychkrajów oraz konkretne relacje, jakie zachodzą między kosztami przewozua cenami w różnych gałęziach transportu. Niemniej jednak można zauważyćwyraźną korelację między udziałem w obrotach towarów o wysokim stopniuprzetworzenia i wysokiej wartości a stopniem zaangażowania w obsłudze handlumiędzynarodowego takich gałęzi transportu, jak transport samochodowy i lotniczy.Z kolei duża rola kolei i transportu morskiego wiąże się z reguły z wysokimudziałem paliw, surowców i innych towarów masowych w całości obrotów 4 .Żaden krajowy system transportowy nie może funkcjonować w izolacjiod systemów transportowych innych krajów. Z uwagi na to, że głównym celemobsługi przez transport międzynarodowych potoków ładunków jest racjonalnezaspokajanie potrzeb transportowych, które – jak już wskazywano – są zróżnicowaneprzestrzennie, czasowo i jakościowo, tym samym nie tylko same możliwości,ale też racjonalność zaspokajania potrzeb transportowych zgłaszanychw skali międzynarodowej będą uwarunkowane poziomem rozwoju i zintegrowaniatych systemów. Szerzej ujmując, powiązania systemów transportowychróżnych krajów można rozpatrywać w dwóch aspektach. W pierwszym, to jestz punktu widzenia gospodarki narodowej i jej potrzeb w zakresie przewozów4M. Ciesielski, A. Maryniak, E. Mendyk, E. Rzymyszkiewicz, Transport międzynarodowy,Poznań 1995, s. 14.