Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

Transport i infrastruktura transportowa...65międzynarodowych. Chodzi zatem o zespół czynników kształtujących strukturępowiązań transportowych różnych krajów. W drugim aspekcie jest rozpatrywanezapewnienie właściwych form eksploatacyjnych i organizacyjnych tych powiązań,których celem jest racjonalne funkcjonowanie obsługi międzynarodowychpotoków ładunków 5 .Transport jest zarówno czynnikiem, jak i przedmiotem rozwoju gospodarczego(rysunek 3). Rozwój gospodarki z reguły wiąże się ze wzrostem aktywnościtransportu i zwiększonymi inwestycjami w infrastrukturę transportową.Występuje zatem nie tylko w roli stymulatora, ale kierunki rozwoju gospodarkistają się jednocześnie wytyczną dla kierunków rozwoju transportu. Jednocześnietransport może oddziaływać na rozwój gospodarki pobudzająco, kiedyjego rozwój i potencjał jest w pełni zharmonizowany z potrzebami gospodarki,i ograniczająco, kiedy jego rozwój i potencjał nie odpowiadają w jakimś zakresiepotrzebom, jakie zgłasza gospodarka.Szczególną uwagę poświecić należy infrastrukturze transportowej, sile orazzakresowi wpływu, jaki wywiera na wzrost gospodarki. Jak słusznie zakładaT. Kamińska, skoro infrastruktura transportowa jest składnikiem kapitału produkcyjnego,a inwestowanie w nią pomnaża potencjał produkcyjny (usługowy),to można jej przyznać rolę aktywnego czynnika dynamiki gospodarczej niezależnieod tego, czy inwestycje, działając wyprzedzająco, kreują popyt, czy też mającharakter popytowo-podażowy, jako że są odpowiedzią na wzrost globalnegopopytu. Zauważa jednocześnie, że w literaturze przedmiotu nie zawsze jednogłośnieprzyznaje się inwestycjom infrastrukturalnym rolę samoistnego czynnikawzrostu. Występują głosy wątpiące lub umiarkowanie uznające zależność wzrostuod rozwoju infrastruktury, przede wszystkim w kategorii kosztów zaniechania,to znaczy albo barier wzrostu, jakie pojawiają się w wyniku nieodpowiadającejpotrzebom gospodarki infrastruktury, albo też przyznające infrastrukturze rolęczynnika wzrostu, jednak wyłącznie w układzie interakcji międzygałęziowychodniesionym do konkretnej obszarowo rzeczywistości 6 .Ze względu na to, że inwestycje infrastrukturalne w transporcie zasilajązasoby danego kraju przyczyniają się do zwiększania możliwości produkcyjnychw długim okresie i osiągania efektywności alokacyjnej na wyższym poziomieużyteczności. Służą w ten sposób powiększaniu dobrobytu społecznego. Rozumowanieto zilustrowano na rysunku 4.5Por. I. Hejduk, Kierunki zmian systemu transportowego kraju na tle uwarunkowań rozwojugospodarki polskiej, Wrocław 1986, s. 74.6Zob. T. Kamińska, Makroekonomiczna ocena efektywności inwestycji infrastrukturalnychna przykładzie transportu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1999, s. 23.