Zoran Sulejmanov - Ubistvata vo Makedonija (p.295)

i etiolo{ko zna~ewe vo uslovuvaweto na ubistvata. Vo taa smisla zna-
~ajno e da se odgovori na pra{aweto - {to se podrazbira pod poimot
osobini na li~nosta, a potoa na koj na~in se formiraat i kako ja struktuiraat
li~nosta na ubiecot i go determiniraat negovoto kriminalno
povedenie. Sledej}i go ovoj redosled osobinite na li~nosta gi
opredelivme kako mnogubrojni kvalitativni karakteristiki (svojstva,
obele`ja ili crti) na poedinecot vo momentot na izvr{uvaweto na
deloto. Toa se takvi biopsiholo{ki svojstva na opredelena li~nost
{to mo`at najdobro da se zabele`at ako se stavat vo soodnos so opredeleno
povedenie na ~ovekot, za{to svojata su{tina ja manifestiraat
preku aktivniot ili pasivniot odnos na poedinecot sprema predmetite,
pojavite i lu|eto {to go opkru`uvaat.
Trgnuvaj}i od faktot deka ~ovekovoto povedenie go uslovuvaat
mnogubrojni du{evni osobini vo psihologijata se nastojuva tie da se
grupiraat vo nekolku osnovni grupi {to na sintetiziran na~in }e ja
poka`at strukturata na nekoja li~nost. Vo taa smisla site psiholo{-
ki osobini se sveduvaat glavno na osobini na temperamentot, karakterot,
sposobnostite i fizi~kaat konstrukcija na ~ovekot. 174 Sekoja od
ovie grupi osobini ima opredeleni karakteristiki {to go opredeluvaat
negovoto vlijanie vrz op{toto povedenie na poedincite. Taka
najsumarno ka`ano, osobinite na temperamentot uka`uvaat na koj na-
~in se odnesuva opredelen poedinec, osobinite na karakterot - kako
toj se odnesuva sprema sebesi, drugite lu|e i trudot, osobinite na sposobnostite
- kolku dobro se odnesuva i, na krajot, osobinite na telesnata
konstitucija - vo kakva i kolkava mera mo`e da se odnesuva so
ogled na svojata konstitucionalna usloevnost. Site ovie osobini, vo
zavisnost od nivnoto prisustvo, razvienost, vnatre{en soodnos i intenzitetot
na nadvore{nite vlijanija, go poka`uvaat specifi~niot
na~in na poedine~noto povedenie i negovaat relativna doslednost.
Pokraj toa, so ogled na svojata sposobnost da ja pokrenuvaat li~nosta
na opredelena aktivnost, ovie osobini imaat i dinami~ki karakter.
Na toj na~in pokraj nadvore{nite vlijanija, tie se eden od izvorite
{to zaedno so psihi~kite procesi, {to pretstavuvaat neposredni dvi-
`e~ki sili na ~ovekovata aktivnost (nagoni, motivi, stavovi, predrasudi,
interesi, ~uvstva, sklonosti i naviki), go uslovuvaat ~ovekovoto
povedenie.
Vrz osnova na taka sogledaniot poim na osobinite na li~nosta
i nivnoto svojstvo da go uslovuvaat i poka`at ~ovekovoto povedenie
vo psihologijata se izgraduvaat mnogubrojni definicii za li~nosta.
Ne navleguvaj}i vo nivnata raznovidnost i kritika na pojdovnite kriteriumi,
za site tie definicii su{testveno e deka uka`uvaat na integritetot,
individualnosta i relativnata doslednost na povedenieto.
kako tri osnovni komponenti na nivnoto razbirawe. Pritoa, pod edi-
174
Rot II, str. 41.
189