Zoran Sulejmanov - Ubistvata vo Makedonija (p.295)
Studija - Krinminologija
Studija - Krinminologija
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
sredstva i na~ini na izvr{uvawe na smrtnata kazna se do nastojuvawa<br />
taa da deluva {to pozastra{uva~ki. Toj ritual na javno izvr{uvawe na<br />
smrtnata kazna <strong>vo</strong> minatoto i ne mo`e da se smeta kako izraz na visokoto<br />
vrednuvawe na ~ovekovata li~nost i nejziniot `i<strong>vo</strong>t, tuku obratno.<br />
Civilizaciskiot raz<strong>vo</strong>j na op{test<strong>vo</strong>to i <strong>vo</strong> soglasnost so nego ni<strong>vo</strong>to<br />
na razvienosta na humanite odnosi na lu|eto go opredeluvaat na~inot<br />
na primenata na izvr{uvaweto na smrtnata kazna, kako naj~esto<br />
primenuvana kazna vrz storitelite na krivi~noto delo ubist<strong>vo</strong>. Me|utoa,<br />
tradicionalizmot, sistemot na normi vrz koi se vrednuva ~ovekoviot<br />
`i<strong>vo</strong>t, so vekovi izgraduvan vrz klasnata podelenost na op{test<strong>vo</strong>to<br />
ostavil tolku dlaboki tra|i {to denes <strong>vo</strong> sovremenoto op{test<strong>vo</strong><br />
za koe zboruvame deka ~ovekot pretstavuva najgolema i najzna~ajna<br />
op{testvena vrednost, a odnosite na lu|eto se izgraduvaat vrz humani<br />
odnosi, sta<strong>vo</strong>t kon ubiecot i kaznata {to treba da se primeni kon<br />
nego, bitno ne se izmenile. Kriminalnata politika se u{te se izgraduva<br />
vrz uveruvaweto deka strogata kazna, {to <strong>vo</strong> sebe nosi i elementi<br />
na odmazda, zastra{uvawe, retributivnost i punativnost pretstavuva<br />
najefikasno sredst<strong>vo</strong> <strong>vo</strong> suzbivaweto na kriminalitetot i <strong>vo</strong> toj red i<br />
krivi~noto delo ubist<strong>vo</strong>. Humnaniziraniot odnos <strong>vo</strong> sovremenata kriminalna<br />
politika i politikata na kaznuvaweto na storitelite na krivi~noto<br />
delo ubist<strong>vo</strong> se izmenil samo <strong>vo</strong> pogled na toa ne dali }e se<br />
primeni najstroga kazna, tuku <strong>vo</strong> nastojuvaweto pri primenuvaweto na<br />
smrtnata kazna da se najdat sredstva i na~ini {to obezbeduvaat polesno<br />
i pobrzo umirawe na liceto osudeno na smrtna kazna, na ubiecot.<br />
Kontroverznite sfa}awa okolu opravdanosta na primenata na smrtnata<br />
kazna <strong>vo</strong> pogled na efektite {to se postignuvaat so nea od edna strana<br />
i bavniot prodor na abolicionisti~kite idei za ukinuvawe na<br />
smrtnata kazna, uveruvaweto deka se u{te postojat storiteli na krivi~no<br />
delo ubist<strong>vo</strong> {to ne treba da `iveeat, {to treba da se eliminiraat<br />
od op{test<strong>vo</strong>to so smrtna kazna od druga strana, mnogu uverli<strong>vo</strong><br />
zboruvaat za ovie sostojbi.<br />
Vo kontekstot na prethodnite razgleduvawa, sepak sme ispraveni<br />
pred problemot na civilizaciskiot raz<strong>vo</strong>j na ~ovekot i op{test<strong>vo</strong>to<br />
<strong>vo</strong> koj dominantno zna~ewe i vlijanie ima naglasenata individualnost<br />
na ~oveko<strong>vo</strong>to odnesuvawe i nenadminl;i<strong>vo</strong>sta na op{stestvenite<br />
uslovi i odnosi {to pridonesuvaat za nego<strong>vo</strong>to poop{testvuvawe<br />
niz celosna integracija <strong>vo</strong> op{test<strong>vo</strong>to i kako izraz na negovata o~ove~enost,<br />
na poop{testvuvaweto na nego<strong>vo</strong>to generi~ko bitie. Sepak,<br />
ostanuva prisutna tezata od koja ne mo`eme da se oslobodime i koja ne<br />
smeeme da ja napu{tame, deka ni eden ~ovek ne e tolku ne~ovek za da ne<br />
mo`e vrz nego da se vlijae, za sekoga{ koga }e go stori zlostorot {to<br />
go vikame ubist<strong>vo</strong>, da bide na identi~en na~in eliminiran od op{test<strong>vo</strong>to.<br />
Ne samo od stojali{teto na onaa poznata teza deka op{test<strong>vo</strong>to<br />
so primenata na smrtnata kazna vrz ubiecot se srozuva na ni<strong>vo</strong>to na<br />
kolektiven ubiec, tuku i vrz nau~no verificiranite soznanija doa|a-<br />
28
Change language