1 TÜRKİYE PROFESYONEL LİGLERİNDE GÖREV ... - Spor Bilim

İZMİR DE ATLETİZM VE ATLETİZM MÜSABAKALARI
( XIX.YY Sonlarından XX.YY’a)
Ali GÜREŞ* , Günver GÜNEŞ** , Şaheser GÜREŞ***
* Adnan Menderes Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
** Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat Fak. Tarih Bölümü
***Adnan Menderes Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Bu çalışma da XIX. Yy sonu ve XX. Yy başında modern sporların en görkemlisi olan
atletizmin İzmir de ki tarihsel serüvenine bir yolculuk yapmış olacağız. Spor tarihi ülkemizde çok ihmal edilmiş bir
araştırma alanı olarak önümüzde durmaktadır. Sürekli tekrarlanan yanlış bilgileri ve eksikliği bir nebze olsun
gidermek, yeni bilgilerle de Türkiye de ki atletizm tarihine yeni açılımlar kazandırmak amacındayız. Bu anlamda
incelediğimiz dönemde İzmir de atletizm ile uğraşan spor kulüplerini, atletizm yapan İzmir okullarını İlk atletizm
yarışlarının nasıl gerçekleştirildiğinin, yüzyıl öncesinin atletizm branşları, koşuların mesafesi, atletizm malzemeleri,
atletizm sporcuları, sporculara verilen ödüller spor alanlarıyla ilgili bilgiler önceliği oluşturacaktır.
İzmir de modern anlamda atletizm sporunun geçmişi 1890’lı yıllara kadar dayanmaktadır.
Elimizde bulunan kaynaklara dayanarak İzmir de atletizme duyulan ilginin 1890 yılında Bornova yakınlarında bir
atletizm kulübünün kurulmasıyla başladığı ve ilk atletizm yarışlarının 1892 yılında Buca da at koşusu pistinde
yapıldığını bilmekteyiz. Düzenli atletizm pisti bulunmadığından ilk yarışlar at koşularının kurs yerinde
yapılıyordu.1894 yılından itibaren düzenli olarak yapılmaya başlanan atletizm yarışmalarında Apollon ve Panionios
kulüplerinin ve bu kulüplerin atletlerinin oyunlarda önemli başarıları olmuştur. 1898 mayıs ayında düzenlenen
yarışmalarda koşuların 100 engelli, 120 ve 220 yarda, çeyrek, yarım ve bir mil üzerinden yapıldığı ayrıca daha önce de
uygulandığı gibi Pınarbaşı’ndan başlayarak Bornova da biten bir koşu daha düzenlendiği Ahenk gazetesinde
belirtilmiştir. yy başlarına kadar yarışmalarda herhangi bir Türk’ün ismine rastlanmaması Türklerin bu tür yarışmalara
katılmadığı yada II. Abdülhamid’in Türk ve Müslüman halka uyguladığı baskıyla izah etmek mümkün olacaktır.
Yarışmaları kazananların büyük çoğunluğunun Levanten ailelere ait olduğu görülmektedir. Bu arada İzmir kentinin
Rum gençleri ile Ermeniler arasında da yarışlarda başarılı olanlar göze çarpmaktaydı. Musevilerin bu tür faaliyetlerde
yer almadıkları da dikkati çekiyordu.
Atletizm dışında bisiklet ve jimnastik müsabakalarını içeren oyunlara Hamidiye Sanat Okulu,
İzmir İdadisi, Angelika Okulu, Aroni Mektebi, Amerikan Koleji, Paniyonik Kulübü, Filarmoni, Apollon Kulüpleri ile
Bornova İdman Kulüpleri katılmışlardır. Ayrıca oyunlara İzmir dışından olmak üzere Sisam adasından iki kulüpte
iştirak etmiştir. Oyunların atletizm yarışmaları 100, 120 , 220 , 440 yarda ile yarım, bir ve sekiz buçuk mil mesafeli
koşularla, gülle atma ( Demir top atışları) disk atma, uzun atlama ve sırıkla atlama (değnek ile atlama) kısımlarından
oluşuyordu. Yarışmaların bir kısmının değişik yaş grupları için kategorilere ayrılmış olduğu gazetelerde
belirtilmektedir. 1908 yılında Meşrutiyetin ikinci kez ilanıyla gelen özgürlük Türkleri de spor alanlarına çekmekte
gecikmedi. Türklere ait spor kulüpleri kurulurken, Türk gençleri rahatça spor yapacakları bir ortama kavuşuyorlardı.
1908 yılında İzmir de Türklerin spor yapabilecekleri bir kulüpleri yoktu.Ancak okulların çatısı altında spor
1