1 TÜRKİYE PROFESYONEL LİGLERİNDE GÖREV ... - Spor Bilim

Plazma Lipitleri
GİRİŞ
Kolesterol, 4 halkalı steroid nükleusu ve bir hidroksil grubu olan bir steroldür. İnsanda hem
serbest sterol olarak, hem de uzun zincirli yağ asitlerinde biri ile esterleşmiş olarak bulunur. Günlük
yiyeceklerin içindeki kolesterol ince bağırsakta emilir. Lemp sisteminden kana karışır ve kanda
birikmeye başlar. Burada vücut içindeki çok düşük yoğunluktaki lipoproteinler (VLDL) ile birleşir.
Kolesterol, yaşam için gerekli olan mum kıvamında yağımsı bir maddedir. Kolesterol, beyin,
sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar, karaciğer başta olmak üzere tüm vücutta yaygın olarak bulunur.
Vücut kolesterolü kullanarak hormon (kortizon, seks hormonu), D vitamini ve yağları
sindiren safra asitlerini üretir. Bu işlemler için kanda çok az miktarda kolesterol bulunması
yeterlidir. Eğer kanda fazla miktarda kolesterol varsa, bu kan damarlarında birikir ve kan
damarlarının sertleşmesine, daralmasına (arteriyoskleroz) yol açar. Arteriyosklerozda damar
duvarında biriken tek madde kolesterol değildir; akyuvarlar, kan pıhtısı, kalsiyum gibi maddeler de
birikir. Toplumda, arteriyoskleroz için damar sertliği, damar kireçlenmesi gibi ifadeler de
kullanılmaktadır (Hund D. Ve ark., 2001, Strath, S.J. ve ark., 2000., http://kolesterol.ada.net.tr).
Kandaki total kolesterol, düşük dansiteli lipoprotein kolesterolü (ldl) ve trigliserid (tg)
düzeylerinin yüksekliği, yüksek dansiteli lipoprotein kolesterol (hdl) düzeyinin düşük olması, kkh
içi önemli risk göstergeleridir. Bu nedenle erişkinlerde serum kolesterol düzeyinin < 200 mg/dl, ldl
kolesterol düzeyinin < 150 mg/dl ve tg düzeyinin < 200 mg /dl olması, hdl kolesterol düzeyinin ise
> 35 mg/dl (erkeklerde 50 mg/dl kadınlarda 40 mg/dl) olması önerilmektedir (Armstrong N &
Simons-Morton B., 1994, Heyward H V., 1997, Powers K S. Ve ark., 1996).
Trigliserid sentezi, karaciğer ve yağ dokusunda gliserol fosfat yolu ile ve ince bağırsakta ise
yağ absorbsiyonu sırasında monogliserid yolu ile meydana gelir. Endojen yağ asitlerinden türeyen
trigliseridler ince bağırsaktan köken alırlarsa da asıl sentez yeri karaciğerdir ve buradan kana çokdüşük
dansiteli lipoprotein (very-low-density lipoprotein, VLDL) olarak salgılanırlar.
Trigliserid normal değerleri, yetişkin erkekler için 0.5-2 mmol/l, premenapozal kadınlar için
ise 1.5 mmol/l’ ye kadardır (Armstrong N & Simons-Morton B.,1994, Sharkey B.,1990, Zorba
E.,1999, http://kolesterol.ada.net.tr).
GEREÇ VE YÖNTEM
Bu çalışmaya, Askeri Liselerden ve Diğer Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Liselerden, Kara
Harp Okulu’na gelen I. Sınıf öğrencilerinden ( Erkek ) 20’şer kişilik iki adolesan grup toplam 40
öğrenci gönüllü olarak katıldı. ASLKÖ ve SVLKÖ oluşan denekler herhangi bir takımda spor
yapmayan öğrencilerden seçildi. Testler ve ölçümler KHO Spor Salonları ve KHO Biyokimya
Laboratuarında yapıldı. Testler yapılmadan 1 gün önce öğrencilere haber verildi ve tüm testlerin
aynı saatte, yapılmasına dikkat edildi.
Araştırmaya başlamadan önce deneklerin her birine çalışma hakkında ayrıntılı bilgi verildi.
Deneklere çalışmanın amacı yöntemi ve risk faktörlerinin açıklandığı bir izin kağıdı imzalatıldı.
Biyokimya
Kan değerleri ölçümü; deneklere kan alınmadan 1 gün önce haber verildi. Deneklerin kan
verecekleri gününden bir önceki geçe akşam 22:00 dan sonra ertesi sabah kan verene kadar yemek
yememeleri istendi. Deneklerin kan parametreleri ölçümü Kara Harp Okulu 30 Yataklı Özel Revir
Laboratuvarında uzman Laborant tarafından, sabah saat 08:00’da aç karnına yapıldı. Rutin Kanda;
CHOL (klestrol), TG (trigiliserit), HDL (yüksek danisiteli lipoprotein), LDL (düşük danisiteli
lipoprotein) parametrelerine Reflotron marka ölçüm aletiyle bakıldı. Tam Kanda ise; Hgb
2