1 TÜRKİYE PROFESYONEL LİGLERİNDE GÖREV ... - Spor Bilim

sağlanabilmektedir. Televizyonun yaratmış olduğu yeni imkanlar vasıtasıyla seyircinin
beklentileri de değişmeye başlamıştır. Bunun en güzel örneği stadyumlara da dev ekranların
kurulması ve önemli pozisyonların tekrarının yapılmasıdır.”( 4). Böylece “sanal gerçeklik”
gerçeğe ağır basmaktadır. TV futbolunun beraberinde getirdiği bir başka unsur da sponsorluk
gerçeğidir. 1998 Dünya Kupasında (Adidas, Canon, Coca-Cola, Mc Donalds, Opel, Gilette,
Snickers gibi ) sponsor firmalar sponsorluk için 40 milyon dolar ödemişlerdir. Eskiden
futbolun geliri tribün gelirleriyle, spor-toto isim haklarından elde edilen gelirlerdi.
Günümüzde ise futbol kulüplerinin geliri çok çeşitlenmiştir. Bu gelirler arasında maç hasılatı
ve stad kira gelirleri, radyo TV’den elde edilen yayın hakkı gelirleri, sponsorluk gelirleri,
forma reklam gelirleri,isim hakkı gelirleri ,franchiseing gelirleri sayılabilir.Örneğin
“Galatasaray A.Ş. nin bu güzel tablo sonunda elde ettiği net kar Kasım 2002 bilançosuna
göre tam 20 trilyon türk lirası... Üstelik bu rakam 6 aylık. Galatasaray’ın sadece ürün
satışından elde ettiği para 1,5 milyon dolar. Beşiktaş’ın ise 2002 yılında sadece forma ve BJK
markalı ürünlerden kasasına giren para tam 1 milyon dolar...”(2).
İngiltere’de 2001-2004 yılları arasında Premier Lig’in yayın haklarını alan Sky Digital TV
kanalının yayın hakları için ödediği para 1,2 milyar sterlindir. Ancak yayın haklarına
ödenen meblağların astronomik olmasından ötürü transfer ücretleri de astronomik rakamlara
ulaşmış, bu durum ise günümüzün büyük kulüplerini mali açıdan çıkmaza sokmuştur.
Futbolun ekonomik getirisinin yüksek oluşu, çok uluslu medya patronlarını “süper lig”in
kurulması yönünde teşvik etmiştir. Ayrıca büyük futbol organizasyonları öncesinde
televizyon, DVD satış rakamlarında patlamalar yaşanmaktadır.
“1993 yılında M.United- Galatasaray arasında oynanan şampiyonlar ligi mücadelesini
naklen yayınlayan TGRT, maçyayını için vermiş olduğu 450 bin doları karşılayabilmek
amacıyla 70 adet reklam spotu yayınlamak zorunda kalmıştır. Bu ise Galatasaray’ın Arif
Erdem ile kazandığı golün reklamlardan sonra izlenilmesine yol açmış ve büyük tepki
almıştır. Bu olaydan sonra maçlarda görüntünün kesilip reklam girilmesi olayı yerine
ekranın altından reklam kuşağı geçirilmesi uygulanmaya başlamıştır”( 5). Digital TV futbol
maçlarının yayınını da çeşitlilik açısından etkilemektedir. Artık izleyici tek bir uydu yayını
üzerinden 100 kadar maçı aynı anda izleyebilmektedir.
TV futbol yayınlarında süreç değil, sonuç ön plana çıkmaktadır. Televizyon topu gösterdiği
için oyunun süreci ikinci planda kalır. TV futbolu tekil olayı birinci plana alır. Önüyle
arkasıyla süreci değil. Bu bakımdan yıldız yaratmakta üstüne yoktur. TV kadrajı bize maçın
ancak sınırlı bir yanını gösterir.
Futbolun, TV yoluyla küreselleşmesi olgusuyla karşı karşıyayız. Lazio Roma’nın önde
gelen isimlerinden Sergio Cragnotti “küreselleşme ve eğlence sanayisinin zafer çağında
dünyanın en küresel işi futboldur. Başka hangi malın üç milyar alıcısı vardır?” demektedir.
(1).Futbolun TV yoluyla küreselleşmesi izleyici kavramını da değiştirmeye başlamıştır. Artık
ideal izleyici, takımını ölesiye destekleyen proleterler değil, stadyumlarda ellerinde viski
kadehleri ile localarına kurulan VIP’lerdir. Bu geniş locaların yıllık kirası çok yüksektir.
“ Örneğin Londra’nın Chelsea kulübü kendi VİP’leri için lüks localar yaptırmıştır.
2001-2002 sezonunda açılan 17”millienium” locasının tarifesi yılda 10 milyon franktır ve
taahhü tedilmes izorunlu asgari kiralama süresi on yıldır.”(1
). Artık stadyumlardaki taraftarların gelir düzeyi ön plana çıkmaktadır. Bosman kararı da
futbolun küreselleşmesinde önemli bir etkendir. Bosman kararı aslında futbol kulüplerinin
yabancı oyuncu oynatarak gelirlerinin arttırılmasına yöneliktir. Örneğin Japon oyuncu
Hidetoşi Nakata’nın İtalyan kulübü Perugia’ya transferiyle bölgeye akın edenJapon turistler
sayesinde bölge esnafı tam bir ticari patlama yaşamıştır.