1 TÜRKİYE PROFESYONEL LİGLERİNDE GÖREV ... - Spor Bilim

Tokyo Olimpiyat oyunları sırasında bayanlar üzerinde yapılan bir anket çalışmasında sporcuların
%37’sinin performanslarının menstruasyon döneminde olumsuz etkilenmediğini düşündüklerini
ortaya çıkarmıştır (2). Lebrun ve ark.'ları (1995), sporcu performansını değerlendirmeye
yardımcı olan aerobik, anaerobik kapasite, izokinetik kuvvet ve yüksek yoğunluktaki
dayanıklılık gibi bazı parametrelerin menstrual dönemden nasıl etkilendiklerini sporcu
bayanlarda araştırmışlar ve menstrual safhanın ölçülen kalp solunum değişkenleri ve performans
testleri üzerine anlamlı derecede etkisi olmadığını bulmuşlardır (15). Kin ve ark.(2000) sporcu
bayanlarda menstrual dönemlerinin performanslarına olan etkilerini sorduklarında %50,49’unun
etkilemediği ve %49,51’inin etkilediği cevabını almışlardır. Yine menstruasyon esnasında
bayanların %70’i aynı veya daha iyi performans, %30’u daha kötü performans gösterdikleri
belirtilmektedir (20). Menstruasyon döneminde özellikle sprint performansında artış olduğu
söylenmektedir. Bu durum sinir sisteminin yüksek bir şekilde uyarılmasıyla açıklanmaktadır.
Menstruasyon döneminde yapılan kısa mesafe koşularında rekorlar kırıldığı hatta olimpiyatların
bu zaman içinde kazanıldığı açıklanmıştır. Menstruasyon esnasında kötü performans gösteren
sporcuların büyük bir yüzdesi dayanıklılık sporcularıdır (örnek;tenis ve
kürek).Voleybol,basketbol,yüzücü ve cimnastikçilerin performansı dayanıklılık sporcularına
göre daha iyidir (1). Sporcuların en yüksek performans yeteneği menstruasyon sonrası periyot ve
menstruel siklusun 15. günü arasında meydana geldiği (menstruasyon sonrası ilk 14 gün içinde)
görülür. En düşük performans ise menstruasyon öncesinde görülmektedir (7,8,19). Çalışmamızda
menstruasyon başladıktan sonraki ilk 14 günde sporcuların %71'i kendilerini iyi hissettiklerini
belirtmişleridir. Sporcuların en kötü hissettikleri dönem sorulduğunda ise %49'u
menstruasyondan hemen önceki dönem olduğunu söylemişlerdir. Menstruasyon boyunca
sporcuların %62.2'si performanslarının aynı olduğunu belirtirken, %21.2'si daha kötü olduğunu
belirtmiştir. Ancak menstruasyonun 1. gününde performanslarının daha kötü olduğunu
söyleyenlerin oranı %38.6 iken, menstruasyonun 2. gününde 1. güne oranla performanslarının
kötü olduğunu söyleyen sporcuların oranı %10.4'e düşmüştür. Yani sporcuların çoğu
menstruasyon boyunca performanslarının aynı olduğunu söylerken, menstruasyonun 1. günü
performanslarını kötü değerlendirenlerin bir kısmı 2. günde 1. güne göre performanslarının daha
iyi olduğunu belirtmişlerdir. Özdemir ve Küçükoğlu (1993) bayanla ağrısız bir menstrual dönem
geçiriyorlarsa sürat ve dayanıklılıklarının olumsuz yönde etkilenmediğini bulmuşlardır. Hatta
sürat özelliğinde ağrılı menstruasyon geçirenlerde de olumsuz etki bulunmamıştır. Türkmen
(2000) 30 sporcu ile 30 kontrol grubun menstrual siklus periyodlarının kadınların sportif
performanslarına (Dikey sıçrama, 20 m. sprint, reaksiyon zamanları ve el kavrama kuvvetleri)
olumsuz etkisi olmadığını bulmuştur.
Bizim çalışmamızda kanama başladıktan hem 3 gün hem de 13 gün sonra performansını
çok kötü olarak değerlendirenlerin sayısı azdır. 8 antrenmanlı ve 9 sedanter denekte metabolik ve
kardiyovasküler tepkiler dinlenme ve egzersiz esnasında araştırıldı. Tepkilerin hiçbiri hem
dinlenmede hemde egzersiz esnasında menstrual siklusun farklı safhalarında (hem 3 ve hemde13
gün sonra) anlamlı derecede etkilenmemiştir(1). Araştırmamızda da etkilenmeyenlerin oranı 3
gün sonra en yüksek %63,5 iken 13 gün sonra en yüksek %58,9 bulundu. 13 gün sonra etkilenme
oranının 3 gün sonraya göre daha düşük gözükmesi çok iyi diyenlerin oranının artmasından
kaynaklanmaktadır.
Sonuç: Çalışmaya katılan tüm sporcuların menarş yaşına geç ulaştıkları görülmüştür.
Menstruasyon döneminin sporcuların performansını etkilemediği ve ağrılı durumlarının
müsabaka ve antrenman esnasında azaldığı sonucuna varılmıştır.
KAYNAKLAR
1- Fox, L.E., Bowers, R.W., Foss, M.L. (1988). The Physiological Basis of Physical Education and Athletics,
U.S.A., 379-386, 553-569.