1 TÜRKİYE PROFESYONEL LİGLERİNDE GÖREV ... - Spor Bilim

GİRİŞ
Voleybol anaerobik ve aerobik bileşenleri ile bir interval spor görünümü vermektedir, yüksek
beceri ve teknik performans düzeyi fiziksel özellikler, hız ve dikey sıçrama gibi performans
karakteristikleri tarafından sınırlanabilmektedir(1). Ulusal ve uluslar arası voleybol
müsabakalarında yüksek performans için branşa özgü fiziksel gereksinimlerin ve bu
gereksinimlere takımın cevap verebilme kapasitelerinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
Optimal performansa ulaşabilmek için teknik ve taktik yetenekler ile fiziksel formun
kombinasyonu değerlendirilmelidir.
Hoare’ ye (2000) göre yetenek seçimi programları fiziksel-fizyolojik özellikler ile birlikte
bireysel sporlar üzerinde yoğunlaşmaktadır ve takım sporlarında performansın
belirlenmesinde çok fazla ele alınmamaktadır(2). Bu amaçla bu çalışmada; bir takım sporu
olan voleybol branşında yetenek seçiminin ve yeteneğin geliştirilebilmesinin daha fazla önem
kazandığı yaş grupları olan minik (12 yaş) ve yıldız (14 yaş) takımlarının fiziksel ve
fizyolojik özellikleri incelenmiştir.
MATERYAL ve METOD
Araştırma minik (n=11) ve yıldız (n=21) kategorilerindeki bayan voleybolcular üzerinde
uygulandı. Testler, Ege Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Performans
Laboratuarı’ nda uygulandı. Tüm deneklere testlemenin bir gün öncesinde antrenman
yapmamaları ve test günü ise sabah hafif bir kahvaltı yaparak laboratuara gelmeleri söylendi.
Testleme öncesi tüm deneklere test prosedürleri ve olası sakatlık riskleri hakkında bilgi verildi
ve aynı gün içerisinde saat 09:00’ da sırasıyla; yaş, boy, ağırlık, vücut yağ oranı ölçümü, VKİ,
esneklik ölçümü, dikey sıçrama ölçümü, el-pençe kuvvetleri (hand-grip dinamometre), sırt ve
bacak kuvvetleri (back-grip dinamometre), Wingate Anaerobik Güç ve Kapasite Testi
ölçümleri uygulandı, bir gün sonra aynı saatte Astrand Aerobik Güç Testi ölçümü uygulandı.
Antropometrik Ölçümler
Deneklerin yaşlarının saptanması, takvim yaşları dikkate alınarak yapıldı. Boy ölçümlerinde;
başın pozisyonu Frankfurt düzleminde, çıplak ayakla, üzerlerinde sadece şort ve t-shirt ile,
Heath-Carter Somatotip Metoduna göre Harpenden Antropometri Seti (Holtain Limited,
İngiltere) kullanılarak yapıldı ve ölçüm değeri cm cinsinden yazıldı. Bu ölçümlere bağlı
olarak VKİ= ağırlık(kg) / boy(m) 2 formülüyle vücut kütle indeksi hesaplandı. Ağırlık
ölçümleri ise; çıplak ayakla, üzerlerinde sadece şort ve t-shirt olmak üzere ağırlık ölçen
baskülde yapıldı ve ölçüm değeri kg cinsinden yazıldı.
Vücut Yağ Oranı Ölçümü
Deneklerin vücut yağ oranı ölçümü deri katlanma yöntemi ile yapıldı. Ölçümler Holtain
Skinfold Caliper ölçüm cihazı ile yapıldı. Ölçüm metodu olarak Yuhazs Metodu kullanıldı.
Yuhazs Metodunda kullanılan ölçüm bölgeleri şunlar idi; Triceps, Subscapula, Abdomen,
Suprailiac. Ölçümler, ayakta ve vücudun sağ tarafından yapıldı. Her bölgeden toplam üç
ölçüm alındı ve ortalamaları alınıp mm cinsinden yazıldı. Bu yöntem ile yapılan ölçümlerde
kullanılan formül;
% Yağ = 5.783 + 0.153 x (Triceps+Subscapula+Abdomen+Suprailiac) şeklinde idi(3).
Esneklik Ölçümü
Standart belirlenmiş otur-eriş sehpası üzerinde, bacaklar ve kollar gergin pozisyonda, üç
ölçüm alındı, en iyi maksimal uzanma noktası cm cinsinden kaydedildi.