1 TÜRKİYE PROFESYONEL LİGLERİNDE GÖREV ... - Spor Bilim

GİRİŞ
Uygun vücut tipinin sportif performansta önemli bir rol oynadığı bilinen bir gerçektir
(Odabaşı 1996). Antropometrik ölçümler ve somatotip , yeteneğin belirlenmesinde önemli
hale gelmiştir (Hopper 1997).
Anatomik özellikler askeri okullarda öğrenciler açısından önemli bir avantaj
sağlamaktadır. Günümüzde şampiyon olmak, rekor kırabilmek için o sporun gerektirdiği
farklı anatomik yapıya sahip olmanın önemi herkesçe kabul edilmektedir. Askeri okullarda da
uygun anatomi ve fiziki uygunluk sporsal başarı ve savaş becerilerini geliştirme açısından
büyük önem taşımaktadır. Diğer taraftan uygun anatomik yapıya sahip olmayan öğrencilerin
bu özellikleri kazanmak için daha çok çalışma yapması gerekir. Bu durum Eğitim süreci göz
önüne alındığında öğrencileri oldukça zorlayan bir pozisyon olarak ortaya çıkmaktadır.
Organizmada meydana gelen değişiklikler iç organizmanın dinamiklerinin izin verdiği ölçüde
gerçekleşir. Anatomik yapısı belli bir spor dalı için uygun olmayan bir kişiye uygulanacak
yoğun antrenman ve egzersiz, o kişiyi şampiyonluğa götürmeye yetmeyecektir. Konuya bu
açıdan yaklaşıldığında askeri okullara alınacak öğrencilerin sportif ve savaş becerileri
açısından en uygun anatomik yapıya sahip adaylardan oluşması için somatotiplerin önemli bir
kriter olacağı düşüncesindeyiz.
Somatotip vücudun morfolojik yapısının tanımlanmasıdır. Endomorfi; vucudun
yuvarlaklığı ve yumuşaklığı ile belirlenmektedir. Organizmada yağlılığı ve yağ kitlesinin
fazla oluşunu göstermektedir. Mazomorfi; sert kuvvetli göze çarpan kaslılıkla beraber,
kemiklerin iri ve kalın kaslarla çevrili olmasıdır. Ön kol kalınlığı, el, bilek ve parmakların
iriliği göze çarpar. Ektomorfi; bu tiplerde vücudun narinliği ve kibar görünümü göze çarpar,
kemikler küçük ve kaslar incedir (Tamer K., 2000).
Deri kıvrımı, çevre, genişlik ve uzunluk ölçümleri, beden kompozisyonu belirleme
çalışmalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Antropometrik ölçümlerin saha koşullarında
daha kolay uygulanabilir ve güvenilir olması, kullanımını yaygınlaştırmıştır. Antropometrik
ölçümler, vücudun morfolojik yapısını matematiksel olarak ifade etmekte
kullanılabilmektedir. Kullanılan popülasyona bağlı olarak bir takım farklı antropometrik
ölçümler yapılabilmektedir. Deri kıvrımı ölçümleri, çok yaygın bir şekilde, erkekler ve
bayanlar üzerinde kullanılmaktadır (Açıkada C 1990, Morrow 1995, Sharkey B 1990).
Çevre ve çap ölçümleri, vücut büyüklüğü ve çevresel boyutların öğrenilmesi için
önemli sayılan ölçümlerdir. Çevre ölçümleri, deri kıvrımı ölçümleri ile birlikte, belli nokta
veya bölgelerden alındığı zaman, kişinin beslenme durumu ve vücut yağ dağılımı hakkında
bilgi verebilmektedir (Açıkada C., Ergen E, 1990, Sharkey B 1990, Zorba, Ziyagil 1995).
MATERYAL METOT
Araştırmamızın amacı, Kuleli Askeri Lisesi öğrencilerinin beden kompozisyonlarının
incelenmesi ve somatotiplerinin incelenmesidir. Araştırmaya, Kuleli Askeri Lisesi’nde
okuyan 14-20 yaşları arasında 1071 Askeri öğrenci katılmıştır. Ölçümler Kuleli Askeri Lisesi
Spor Tesislerinde yapılmıştır. Araştırmada öğrencilere; deri kıvrım kalınlığı, çap ve çevre
ölçümleri uygulanmıştır.
Deri Kıvrım Kalınlığı Ölçümleri: Deri kıvrım kalınlıklarını, Holtain marka Skinfold deri
kaliperi ile ± 0,2 mm. hassasiyetle 5 bölgeden alındı ve (Biceps, Triceps, Subscapula,
Suprailiac ve Calf) Durnin -Womersly yöntemi kullanılarak hesaplandı. Siri formülü
kullanılarak da Vücut yağ yüzdesi hesaplanmıştır.
Durinin Womersly Erkek 19 yaş Grubu için : D=1,1553-0,0643*logX
Siri’ nin Formülü: % yağ= (4,95/D-4,5)*100
LogX=(Subscapula + Suprailiac+ Biceps + Triceps)