1 TÜRKİYE PROFESYONEL LİGLERİNDE GÖREV ... - Spor Bilim

farklı ve özgün uygulamalar ortaya çıkabilmektedir. Bu süreçte farklı zeka türlerini sınıf
etkinliklerinde kullanma söz konusu olduğundan farklı derslerde uzmanlaşmış öğretmenler
arasında işbirliği de gelişmektedir. Örneğin; beden eğitimi öğretmeni bedensel-kinestetik
zeka ile ilgili etkinlikler planlarken, etkinlikler arasında müziksel-ritmik zekayı
kullanabilmek için, okuldaki müzik öğretmeni ile iletişim kurma ve fikir alma gereksinimi
duyabilmektedir. Muhvic’in (2001) öğrencilerin uzay ve uzayda kapladıkları alan
arasındaki ilişkiyi algılayabilme amaçlı beden eğitimi dersi plan örneğinde de, ritmikselmüziksel,
sözel- kişilerarası zeka alanları kullanılmıştır (Muhvic,2001).
Çoklu zeka kuramının öğrenme-öğretme sürecindeki doğurgularına paralel olarak birçok
eğitim bilimci de (Hoerr, Krechevsky, Kornhaber v.b) çoklu zeka kuramının program
geliştirme süreçlerine etkisini incelemiştir. Tarman (1999)’a göre; program geliştirme
süreçlerinde çoklu zeka kuramına dayalı hedef belirlemede; klasik hedef yazma ilkelerinin
kullanılmadığı, hedeflerin “öğrencilerin konuyu sekiz zeka türünde öğrenmeleri” şeklinde
ifade edildiği ve davranışa temel oluşturan hedef alanlarının yerini çeşitli zeka türlerinin
aldığı, eğitim durumlarını belirlemede; tamamı öğrenci merkezli olmak üzere, her bir zeka
türünde yapılacak etkinliklerin sıralandığı ve sınama durumlarını belirlemede de; klasik
testler ve ölçme yaklaşımı yerine, “değerlendirmenin” bireyin yetenekleri ve potansiyeli ile
ilgili bilgi edinmek, bireye yararlı dönütler sağlamak, çevresindeki topluluğa yararlı veriler
vermek olarak tanımlandığı ortaya çıkmaktadır (Bümen,2002).
Türkiye’de çoklu zeka kuramının ilk uygulanış örneği 1943’lü yıllardaki Köy Enstitüleri
olduğu söylenebilir. Çünkü Köy Enstitülerindeki eğitim programlarının temelinde üretim
içinde eğitim ve öğretim, beceriye ve işe dayalı eğitim, gerçekçilikten kaynaklanan eğitim
olarak betimlenebilecek bir eğitim felsefesi yatmaktaydı. Bu programlarda gözlem, deney,
araştırma, inceleme ve tartışma gibi öğrenme tekniklerine geniş yer verilmiş olması;
öğrencileri ezbercilikten uzaklaştıracak, onları düşünmeye, soruşturmaya, doğruları ve
gerçekleri akılcı yollardan araştırmaya özendirici bir nitelik göstermektedir.1943
yıllarındaki Köy Enstitüleri programının, derslerde öğrencilerin kendi kendilerine
çalışabilmelerini, bağımsız düşünebilmelerini temel almakta; okuma, yayın yapma,
etkileşim ortamı yaratma ve kubaşık çalışma gibi genel eğitim hedefleri sağlıklı olarak
belirlendiği söylenebilir. (Oğuzkan, 1990; Özgen, 1991). Köy Enstitülerinde kabul edilip
uygulanan eğitim anlayışı halen tüm dünyada tartışılan ve önerilen çoklu zeka kuramına
dayalı öğretim anlayışıyla benzerlik göstermektedir. Zira kuramla ilgili okul
uygulamalarında bir dersin öğretiminde diğer derslerde öğrenilenlerden ya da
kullanılabilecek diğer zeka alanlarından yararlanılması anlayışı hakimdir.
Kabul gören ve çağdaş eğitim anlayışına uygun olduğu düşünülen çoklu zeka kuramına
ilişkin uygulamalar, Türk Eğitim Sisteminde de istenen düzeyde olmasa da kabul görür
duruma gelmeye başlamıştır. Bunun en son örneği Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2551 sayılı
tebliğler dergisinde yayımlanan, 2003-2004 öğretim yılından itibaren de yürürlüğe
koyduğu yönerge değişikliğidir. Bu değişikliğe göre ilköğretim ve ortaöğretim
programlarında yer alan derslerde ünitelendirilmiş yıllık plan ve çoklu zeka kuramına
uygun yapılandırılması istenen günlük plan uygulamasına geçilmiştir. Türkiye’de çoklu
zeka kuramına dayalı uygulamalar bazı okullarda (Antalya Koleji, İzmir Gelişim Koleji,
Özel Ceceli Okulları, Mersin Anadolu Lisesi v.b) görülmeye başlamıştır. Ancak bu kurama
ilişkin birkaç okulun uygulaması milli eğitim sisteminde çoklu zeka uygulamalarına
geçildiğinin bir kanıtı olarak değerlendirilmesi uygun olamaz. Bu uygulamaların tüm Milli
3