1 TÜRKİYE PROFESYONEL LİGLERİNDE GÖREV ... - Spor Bilim

KRONİK EGZERSİZDE CİNSİYET HORMONLARININ ETKİLENİMİ VE
CİNSİYETLER ARASI FARKLILIKLAR
C. Dinçer ALBAYRAK, M. BEYLEROĞLU, S. Soydaş YARALI, S. ÇİFTÇİ
Sakarya Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Spor Yöneticiliği Bölümü
Giriş:
Egzersizde hem kadın hem de erkek cinsiyet hormonları etkilenmektedir. Androjenler
eritropoiezi uyarır ve anabolik etkilidirler. Protein sentezini uyararak yağsız vücut kitlesinin
artmasında, kasların ve kemiklerin büyümesinde rol oynarlar. Anabolik etkileri nedeniyle de
sporda çok kullanılan doping maddeleri arasında yer alırlar(8,10).
Egzersizde efor yeterince şiddetli ise kan testosteron düzeyi artar, submaksimal
egzersizde değişmez, efor süresi uzarsa düşer(5). Antrenman düzeyi yüksek sporcularda uyum
görülür, egzersizle testosteron daha az yükselir(6). Antrene sporcularda maksimal egzersizde
androjen düzeyi artmasına rağmen submaksimal egzersizde artmamaktadır(8). Bisiklet
ergometresi ile yapılan çalışmalarda verilen yükün egzersiz süresinden daha etkili olduğu
gösterilmiştir(3). Kadınlar ise erkeklerin yaklaşık onda biri düzeyinde testosterona sahiptir.
Ağır egzersizin kadınlarda menstrüel siklus düzenini bozduğu daha açıktır. Ovaryum
östrojen üretiminin azalması ile amenore ortaya çıkmaktadır. Östrojen eksikliği osteoporoz
ilişkisi nedeniyle de önem kazanmaktadır. Amenoreik atletlerde dinlenik durumda LH ve FSH
düzeyleri düşük bulunmuştur. Bunun ağır egzersizde hipotalamik kontroldeki değişikliklerle
ilişkili olduğuna inanılmaktadır. Bazı kadın sporcularda hipotalamusun GnRH üreten
bölgesinin etkilendiği buna bağlı olarak ta LH salınımının azaldığı bildirilmiştir(4,8).
Egzersiz kadınlarda over hormonlarını da etkilemektedir. Akut egzersizde östradiol ve
progesteron düzeyi egzersiz şiddetine paralel olarak artar(2). Egzersiz ve antrenmanda
Gonadotropinler Luteinizan hormon(LH) ve Folikül stimülan hormon(FSH) etkilenimi ile
ilgili çalışma sayısı ise oldukça kısıtlıdır.
Bu çalışmada kadın ve erkek sporcularda cinsiyet hormonlarının kronik egzersizden
etkilenimi araştırılmıştır.
3