SPIS RZECZY

197na dworze wicekróla, zaczęła pisać wiersze. Odtąd jej talent – nawet w klasztorze– będzie dojrzewał w słońcu wicekrólewskiej opieki. Największą przyjaciółkąi patronką zakonnicy zostanie wicekrólowa, księżna María Luisa de Paredes. Dopieropo utracie opieki ze strony meksykańskich władców nadejdą ciężkie chwile – alebędzie to już pod koniec życia sor Juany.A więc dlaczego do klasztoru? Niektórzy twierdzą, że przeżyła zawód miłosny,ale ona sama pisze w swojej sławnej Respusta..., która stała się tekstem objawionymdla feministek i teoretyków postkolonializmu, że przyjęła welon bynajmniej niez powodów uczuciowych czy religijnych (chociaż, oczywiście, była wierząca), ale – byłatwiej zaspokajać niepohamowany głód wiedzy. „Złożyłam śluby, wiedząc, że życiew klasztorze ma pewne cechy (...) bardzo obce mojej naturze; jednak, zważywszyna niechęć, jaką żywiłam dla małżeństwa, wydało mi się, że życie w zakonie będzienajmniej niewłaściwe i przynoszące największą korzyść z punktu widzenia mojegozbawienia” – pisała. Co więcej, spełniwszy wszelkie obowiązki zakonnicy, mogłaspokojnie zająć się swoimi książkami – o ile nie przeszkadzały jej w tym, jak boleśniewylicza, kłótnie służących czy niezapowiedziane wizyty w jej celi, które składały jejinne, mniej nawykłe do samotności siostry.Wydaje się, że kalkulacje sor Juany były słuszne. W niezwyklezhierarchizowanym i zmaskulinizowanym społeczeństwie kobieta największąniezależność mogła uzyskać właśnie w zakonie. Welon nadawał Hiszpankomstatusu, jakiego nie mogły zyskać, nie posiadając po temu odpowiednich środkówfinansowych. Zakonnice rodem z Hiszpanii w Meksyku żyły jak arystokratki – miałyobszerne cele, służące, niewiele obowiązków i sporo wolnego czasu, który mogłyprzeznaczyć na spotkania w celach i locutorios, rozmowy czy – jak sor Juana – nanieprzytomne wręcz pochłanianie książek. Opisy życia w klasztorze San Jeronimo,gdzie mieszkała poetka, przekonują nas, że śluby ubóstwa były przestrzeganedosyć łagodnie. Sor Juana zgromadziła w swojej celi niezwykłą bibliotekę – jednąz największych na zachodniej półkuli. W jej dwupoziomowym klasztornymmieszkaniu znajdowały się również cenne instrumenty muzyczne i badawcze.Zakonnica miała czas na rozwijanie zainteresowań za niewielką, wydawałoby się,cenę. Także ślub posłuszeństwa nie był przestrzegany w sposób bezwarunkowy. Doczasu, rzecz jasna.Zostawszy hieronimitką, sor Juana oddała się sztuce. Jej twórczość jest bardziejróżnorodna od późniejszego pisarstwa Jane Austen – w celi zakonnicy powstałokilkaset wierszy, kilka sztuk teatralnych, traktaty, listy. Według relacji świadków,miały tam również powstawać obrazy i muzyka. O tej ostatniej na pewno powstałtraktat, El Caracol („Ślimak”). Sor Juana była teologiem, pisała o pięknie jako o jednejz podstawowych cech Boga, pisała też – jako przyjaciółka Sigüenzy y Góngory –o odmienności Meksyku w stosunku do Hiszpanii i o wartościowości wszystkichZanim nastał feminizm