SPIS RZECZY

199Twórczość nie ma płci?Ale zatem gdzie w twórczości sor Juany jest kobiecość? W rzeczywistości jestjej niewiele. W sztuce literackiej się nie wyraża, ponieważ formy, z którymi mierzyłasię hieronimitka, były uprawiane przez mężczyzn, a zakonnica przejmowała jena ogół z całym dobrodziejstwem ich historycznego inwentarza. W swojej poezjiczy pismach prozą sor Juana broniła prawa kobiet do edukacji i realizowania siępoprzez sztukę, ale, nie można nie mieć takiego wrażenia, robiła to tylko ze względuna siebie. Gdyby udało jej się urodzić mężczyzną, prawdopodobnie w ogóle niezauważyłaby problemu „kwestii kobiecej”. Droga do bibliotek stałaby wówczas przednią otworem.Nawet siedemnastozwrotkowy poemacik Hombres necios („Głupi mężczyźni”),którego uczą się na pamięć uczniowie w hiszpańskojęzycznych szkołach (nic zatemdziwnego, że sor Juana, autorka niezliczonej liczby wierszy, pieśni i sztuk na różnetematy, kojarzona jest głównie ze swoim feminizmem) – także on mógłby zostaćnapisany przez wrażliwego na niedole kobiet mężczyznę. Czytając go, nie możnazresztą nie mieć wrażenia, że autorce chodziło przede wszystkim o zabłyśnięciegrami słownymi i kunsztem stylistycznych zabiegów. Sama idea przewodnia jednegoz jej najsłynniejszych wierszy jest dosyć prosta – mężczyźni uwodzą kobiety, uczą jepróżności, a potem narzekają na ich słabość i lekkomyślność:Głupi mężczyźni, co oskarżaciekobiety – te niby bez rozumu,sami to, o co tyle szumuczynicie – wy to zawiniacie.I jeśli niepohamowaniepragniecie ich samodyscypliny,dlaczego chcecie od kobiet cnotysamemu nie będąc bez winy?Walczycie z oporem kobietyi z wielkim naciskiem potem,choć przewina z waszej podnietybyła, szkalujecie jej cnotę.(...)W Respuesta a sor Filotea sor Juana rozprawia się z kolei z radykalnąinterpretacją cytatu ze św. Pawła, według którego „kobiety w kościele mają milczeć”.Zanim nastał feminizm