SPIS RZECZY

oraz błędów, o odnowę obyczajów oraz o pokój wśród chrześcijańskiego ludu” 12 –ogłasza Formuła Zgody.Nauczanie Soboru Florenckiego nie tylko nie straciło na aktualności, ale wręczzostało wzmocnione przez kolejne sobory. Sobór Watykański I jednoznacznieprzypomina, że rolą papieży, także wówczas gdy nauczają ex cathedra, nie jestogłaszanie jakiejś nowej nauki, zmiana dotychczasowego nauczania Kościoła, alestrzeżenie i ochrona depozytu wiary, który został im przekazany przez JezusaChrystusa. „Duch Święty został bowiem obiecany następcom św. Piotra nie dlatego,aby z pomocą Jego objawienia ogłaszali nową naukę, ale by z Jego pomocą święciestrzegli i wiernie objaśniali Objawienie przekazane przez Apostołów, czyli depozytwiary” 13 – precyzuje Konstytucja Dogmatyczna o Kościele Chrystusowym SoboruWatykańskiego I.Pius XII uzupełnia zaś w encyklice Mystici Corporis, że rolą papieża jest strzeżeniewięzów jedności Kościoła, tak by mistyczne Ciało Chrystusa nie przestało byćwidoczne dla wszystkich, którzy „poszukują portu zbawienia wiecznego” 14 .Nauczanie o roli biskupa Rzymu i jego zadaniach podtrzymał też w całej rozciągłościSobór Watykański II 15 , uzupełniając je tylko o postanowienia dotyczące relacji międzypapieżem a pozostałymi biskupami, czego nie zdołał zrobić Sobór Watykański I.Zarówno Jan Paweł II, jak i Benedykt XVI byli wierni takiemu rozumieniu prymatuPiotrowego, jaki został im powierzony. „Misja biskupa Rzymu (...) polega właśniena tym, że ma on «czuwać» niczym strażnik, aby dzięki pasterzom we wszystkimKościołach partykularnych słyszano prawdziwy głos Chrystusa-Pasterza” –podkreślał Jan Paweł II w encyklice Ut unum sint 16 . Zadanie to zaś, jak pokazują losykolejnych papieży, od św. Piotra zaczynając, wiązać się musi ze sprzeciwem wobecdominujących idei, światopoglądów czy choćby opinii publicznej.„Kościół rzeczywiście ma tę wielką i istotną misję sprzeciwu wobec mód, wobecwładzy faktu, wobec dyktatury ideologii” 17 – podkreślał kardynał Joseph Ratzingerw książce Bóg i świat. A Jan Paweł II w prywatnych listach z lekkim zmęczeniemkonstatował, że bycie znakiem sprzeciwu wobec chorób współczesnego świata jestjego szczególnym powołaniem 18 .12 Tamże, Sesja 23 w Bazylei, IIIa, par. 1-2, s. 379.13 Pierwsza Konstytucja Dogmatyczna o Kościele Chrystusowym Pastor Aeternus, IV, 32, w: Dokumenty SoborówPowszechnych, t. IV: Lateran V, Trydent, Watykan I, red. ks. A. Baron, ks. H. Pietras SJ, Kraków 2005, s. 925.14 Pius XII, Mystyci Corporis. O Kościele Mistycznym Ciele Chrystusa, par. 39, Otwock 1997, s. 20.15 „… naukę o ustanowieniu, wieczystej trwałości, znaczeniu i naturze świętego prymatu Biskupa Rzymskiegoi o Jego nieomylnym urzędzie nauczycielskim Sobór Święty na nowo wszystkim wiernym do wierzeniapodaje”. Konstytucja Dogmatyczna o Kościele. Lumen Gentium, par. 18. Cyt. za: Sobór Watykański II. Konstytucje,dekrety, deklaracje, Poznań bdw., s. 122.16 Jan Paweł II, Ut unum sint, par. 94, cyt. za: Jan Paweł II, Dzieła zebrane, t. I, Kraków 2005, s. 662.17 Bóg i świat. Z kardynałem Josephem Ratzingerem Benedyktem XVI rozmawia Peter Seewald, tłum.G. Sowiński, Kraków 2005, s. 330.18 „… żaden pontyfikat nie może nie być kontrowersyjny. Kontrowersyjne jest samo chrześcijaństwo,sam Chrystus i Ewangelia. A ja mam poniekąd zamiłowanie do bycia «znakiem sprzeciwu». To nie jest mojazasługa, lecz Łaska” – pisał Jan Paweł II do Marka Skwarnickiego 1 listopada 1993 roku. Cyt. za: Pozdrawiami błogosławię. Listy prywatne papieża, red. M. Skwarnicki, Warszawa 2005, s. 112.