SPIS RZECZY

51Ale filozofia czy nawet teologia to nie wszystko. Benedykt XVI ma pełną świadomość,że postawy ludzi wierzących kształtują nie tyle teologowie, ile niedzielna Msza świętaczy kult eucharystyczny. Dlatego przywraca, a dokładniej czyni równouprawnioną,„starą” Mszę świętą trydencką, w której każdy gest niesie sens i znaczenie, a każdesłowo jest głęboko przemyślane przez kolejne pokolenia. Ojciec Święty, choć mapełną świadomość, że reformy liturgicznej odwrócić się nie da, i trzeba funkcjonowaćz zerwaną ciągłością liturgiczną, niezwykle krytycznie odnosi się do posoborowychzmian liturgicznych, które – jego zdaniem – nie tylko oznaczały zgodę nakonstrukcjonizm liturgiczny, ale też odrzucenie wielkiej średniowiecznej czy barokowejtradycji modlitewnej.„Moim zdaniem problematyczność dużej części współczesnej teologii polega bowiemwłaśnie na tym, że chce ona uznać za zgodne z początkiem, a tym samym miarodajne,tylko to, co dawne, a cały późniejszy średniowieczny i potrydencki rozwój postrzegajako odstępstwo. W ten sposób teologia dochodzi do wątpliwych rekonstrukcji tego,co najdawniejsze, do zmiennych kryteriów i tym samym coraz to nowych propozycjikształtowania liturgii, które ostatecznie niszczą żywą, wyrosłą z tradycji liturgię” 50 –zaznaczał jeszcze jako kardynał obecny papież.Jako biskup Rzymu nie zaproponował jednak powrotu do trydenckiej liturgii(czyli swoistej kontrrewolucji liturgicznej), ale drogę powolnego restaurowaniapięknej, starej liturgii i takiego reformowania nowego rytu, by coraz lepiej oddawałon głębię i przekaz wiary. W trakcie papieskich celebracji liturgicznych nie tylkoprzywraca się porzucone wcześniej zwyczaje, ale też wymusza na wiernychpowrót do klękania przed Komunią Świętą. Papież nieustannie powraca także doprzypominania roli śpiewu gregoriańskiego czy łaciny 51 . Wszystko to ma służyćjednoznacznemu przypomnieniu, że łacińska tradycja nie tylko leży u podstaw Europy,ale kształtuje i kształtować powinna także tożsamość Kościoła katolickiego. Fakt, żeuformował się on w takim a nie innym miejscu świata, nie jest bowiem przypadkiema opatrznościową wolą Bożą.Benedykt przedkłada europejskim chrześcijanom zadanie uratowania Europy,odbudowania fundujących ją wartości, a jeśli to nie będzie możliwe, to przynajmniejprzechowania tego, co najcenniejsze w naszej tradycji, w mrokach nowegopostępowego barbarzyństwa. Ojciec Święty, by posłużyć się kapitalnym porównaniemAlisdaira MacIntyre’a, jest zatem nowym Benedyktem, który – tak tamten u kresu50 J. Ratzinger, Duch liturgii, tłum. E. Pieciul, Poznań 2002, s. 75-76.51 W adhortacji posynodalnej Sacramentum Caritatis Benedykt XVI wprost wzywa biskupów, by uczylikleryków sprawowania Mszy świętej po łacinie i ze śpiewem gregoriańskim. „Aby lepiej wyrazić jedność orazuniwersalność Kościoła, chciałbym polecić to, co zostało zasugerowane przez Synod Biskupów, zgodnie z zaleceniamiSoboru Watykańskiego II: z wyjątkiem czytań, homilii oraz modlitwy wiernych, dobrze będzie jeśli takiecelebracje [chodzi o msze międzynarodowe – przyp. TPT] będą odprawiane w języku łacińskim” – napisał OjciecŚwięty. Benedykt XVI, Sacramentum Caritatis, par. 62, Warszawa 2007, s. 78.Papieska krucjata o duszę Europy