SPIS RZECZY

klaustrofobiczny, niezwykle duszny. Całkowicie zsekularyzowana kultura, nieposiadająca transcendentnego punktu odniesienia dla ludzkiego myślenia i działania,jest nieprzyjazna dla wolności człowieka i demokracji, ponieważ demokracjaostatecznie opiera się na przekonaniu, że osoba ludzka posiada niezbywalną godnośći wartość, a wolność nie jest po prostu dobrowolnością” 22 – wskazuje Weigel.Europa, aby przetrwać i nadal budować swoją tożsamość, musi więc wybierać:„kultura, która stworzyła Grand Arche de la Defense czy kultura ucieleśnionaw katedrze? (...) La Grand Arche ucieleśnia, już nawet w czysto wizualny sposób,metafizyczną nudę. Mówi do nas o polityce bez Boga, w rzeczy samej czci politykębez Boga jako wielkie wyzwolenie ludzkości. Święta różnorodność katedryNotre‐Dame, jej konstrukcja łącząca masywny kamień i świetliste szkło, jest obrazemotwartości ludzkiego ducha na transcendencję – na Boga” 23 .Istotą wyboru, przed jakim staje Europa, jest więc wybór fundamentów. Etnicznei kulturowe wzorce nie wystarczą, by uratować europejskość w jej dotychczasowejcywilizacyjnej formie. Hiszpańskość, francuskość, brytyjskość czy włoskość będąredefiniowane już choćby dlatego, że liczba niechętnych asymilacji imigrantów stajesię istotną determinantą rozwoju tych społeczeństw. Ich dzieci już dziś stanowiąwiększość rodzących się w Brukseli, a Francja może cieszyć się minimalnymdodatnim przyrostem naturalnym tylko dzięki muzułmańskim emigrantom z krajówafrykańskich. Podobnie jest w Niemczech, Wielkiej Brytanii, w mniejszym stopniutakże w Szwecji, Belgii czy we Włoszech 24 .Połączenie tych danych demograficznych ze świadomością klęski programówasymilacyjnych i projektów modernizujących islam 25 wymusza wniosek, że za latkilkadziesiąt nawet Europa, jeśli nie będzie wprost islamska, to na pewno będziezupełnie inna niż jest dotychczas. Walter Laquer sugeruje na przykład, że możesię ona stać wielkim Disneylandem, do którego turyści z Azji będą przyjeżdżać,by podziwiać widoki i pozostałości zniszczonej cywilizacji. Jego zdaniem, równieprawdopodobnym scenariuszem może być jednak stopniowa „bałkanizacja” Europyi upodobnienie jej do Bliskiego Wschodu 26 .Oczywiście tego rodzaju przepowiednie nie muszą się sprawdzić. Życie społecznejest całością niezwykle skomplikowaną i z pozoru nieistotne wydarzenia mogą22 G. Weigel, Katedra i sześcian. Europa, Stany Zjednoczone i polityka bez Boga, tłum. I. i P. Zarębscy, Warszawa2005, s. 178-179.23 Tamże, s. 181.24 Jak wskazuje Walter Laquer, cechą charakterystyczną emigrantów jest także to, że są oni zdecydowaniemłodsi niż gospodarze krajów, do których przybyli. „Chociaż muzułmanie stanowią jedynie 15 procent mieszkańcówBrukseli, wśród osób poniżej dwudziestu pięciu lat stanowią już 25 lub więcej procent. Oprócz tego(…) ponad 55 procent urodzonych tam dzieci to dzieci emigrantów” – wskazuje historyk. W. Laquer, Ostatniedni Europy. Epitafium dla Starego Kontynentu, tłum. P. Pawlaczek, Wrocław 2008, s. 40.25 Ten ostatni wprawdzie westernizuje się, ale raczej w duchu marksizmu i lewackiego terroryzmu niż liberalnejdemokracji. A powodem, prawdopodobnie, jest silne przywiązanie muzułmanów do kategorii prawdy,a także nie mniej silna wrogość wobec Zachodu, którą dzielą oni ze skrajną lewicą.26 W. Laquer, dz. cyt., s. 16-17.