SPIS RZECZY

Chociaż dla wielu zabrzmi to niewiarygodnie,w swojej najnowszej książce Ścieżką prawdy do Bogapokazuje Ksiądz Biskup, że chrześcijaństwu odpoczątku było „po drodze” z nauką.– Zapał Ojców Kościoła do sięgania po przykłady z nauk przyrodniczych jestzdumiewający. Zająłem się tą sprawą nie jako specjalista (to musimy zostawićprawdziwym historykom), ale jako amator popularyzujący wybrane przykładywyczytane przeze mnie w piśmiennictwie Kościoła dawnych wieków. Muszęprzyznać, że te przykłady mnie zaskoczyły: przypomnijmy tu na przykład kazanie św.Grzegorza z Nyssy, który żył w IV wieku. Porównuje on siłę grzechu i siłę świętości:szukając analogii, która będzie zrozumiała dla słuchacza, przywołuje proporcjemroku i światła w kosmosie. Mroku we wszechświecie jest mało, to tylko stosunkowoniewielka ciemna przestrzeń z tej strony kuli ziemskiej, gdzie panuje noc. A światłajest ogromnie dużo: jest to o wiele większa przestrzeń wypełniona promieniamiSłońca i gwiazd.Trudno dzisiaj znaleźć kaznodzieję, który używałbyfaktów ze świata nauki do przybliżania wiernymprawd wiary...– Tak, to rzuca się w oczy: dziś w kazaniu o problemach moralnych przykładywzięte z astronomii odczuwalibyśmy jako zbyt trudne, mało komunikatywne. A w IVwieku, tak od nas odległym, można się było z tym spotkać. Kazanie tego typu jestfascynującym oknem, przez które możemy zajrzeć do wnętrza kościoła z IV wieku,a nawet więcej: do wnętrza serc i umysłów chrześcijan wypełniających ten kościół.Interesowały ich bieżące osiągnięcia nauk ścisłych, byli w nich zorientowani,czerpali z nich dla ilustrowania wykładu prawd chrześcijańskiej wiary. OjcowieKościoła często powoływali się na matematykę czy astronomię w swoich kazaniach.Znakomitym przykładem tej symbiozy jest metafora cienia Ziemi, jaką przedstawiłśw. Grzegorz z Nyssy, albo fakt przedstawiania na średniowiecznych katedrachpodobizn naukowców.Bo Kościół nie przyszedł zastępować wiedzy wiarą.Taki zarzut, który powtarza się dzisiaj często,wytaczano także w starożytności. Zarzucali to naprzykład manichejczycy św. Augustynowi.– Na pytanie o to, czy Kościół chce zastępować wiedzę, pisarze chrześcijańscydają od pierwszego wieku jednoznaczną odpowiedź. Wiara nie jest konkurencją dlawiedzy zdobytej na drodze filozoficznej refleksji i przyrodniczej obserwacji świata. To