I

persoon − niet in de hippocampus zelf is opgeslagen, zoals bij de grootmoedercel. De hippocampus
dient alleen om de verzamelde kennis die elders is opgeslagen te reconstrueren of
‘op te diepen’. Dit informationele convergentieprincipe speelt ook een rol in the theorie van
convergentiezones van de neuroloog Damasio. Dit zijn gebieden in de hersenen, zoals de
associatiegebieden of de hippocampus, die niet de representatie zelf maar een soort code
bevatten om de representatie die op andere verspreide locaties is opgeslagen, tot een geheel
'samen te smeden'. Damasio gebruikt hiervoor de term dispositionele representaties: een
code of latent vermogen van groepen neuronen om te vuren.
Bij lokale binding wordt verondersteld dat alle informatie in de binding unit zelf (in fysische
zin) is opgeslagen. Een probleem dat zich hierbij voordoet, is dat van beperkte spatiële resolutie:
naarmate gebieden in de hersenen verder weg liggen van zintuigen, neemt de grootte
van hun receptieve velden toe. Bijvoorbeeld in de inferotemporale schors bedraagt de grootte
van het receptieve visuele veld meer dan 15 booggraden. In dergelijke gebieden kan dus
nauwelijks sprake meer zijn van een precieze codering van stimuluskenmerken. Het model
van Damasio, dat zowel kenmerken heeft van lokale als verspreide organisatie, komt in zekere
mate tegemoet aan het bezwaar van beperkte spatiële resolutie van associatiegebieden. In
zijn model worden immers representaties van perceptuele objecten of concepten niet in de
associatie- of convergentiegebieden zelf gevormd, maar gereconstrueerd uit de primaire sensorische
en motorische gebieden. De 'scherpte' van de representaties (bijvoorbeeld de levendige
herinnering aan een landschap of gezicht) blijft hierdoor behouden.
4.5.2 Coöperatieve interactie
Een andere oplossing is dat binding een gevolg is van een dynamisch proces van coöperatieve
interactie tussen neuronen of corticale gebieden zelf, zonder tussenkomst van een apart
gebied of unit waar de informatie uit deze gebieden convergeert. Deze oplossing lijkt, wat
betreft het beroep op neurale hardware, veel zuiniger dan het convergentieprincipe.
Dit interactieve principe, aangeduid als ensemblecodering, is geïllustreerd in het rechter deel
B van figuur 4.9. Herkenning van het gezicht van grootmoeder wordt hier verklaard als de
gelijktijdige samenvoeging van een reeks kenmerken die in aparte neurale locaties zijn opgeslagen.
Elke onderdeel of 'knoop' in het ensemble kan echter meerdere functies hebben. Zij
kunnen bijvoorbeeld ook een bijdrage leveren aan het herkennen van een auto, of een appel
aan de boom. De ensembletheorie verklaart ook hoe ons brein nieuwe (onbekende) en oude
(bekende) objecten uit elkaar kan houden. Om een object als nieuw te kunnen identificeren,
moeten namelijk ook 'oude knopen' in het netwerk van de hersenschors worden geactiveerd.
Ook verklaart het dat wij ons soms vergissen in het herkenningsproces, omdat bij waarneming
van nieuwe objecten soms ook oude elementen worden geactiveerd.
107