I

lus, en niet door de cueFiguur 7.12 (links) geeft een voorbeeld van de globale opzet van een
spatiële selectietaak: de proefpersoon fixeert op een centraal punt op het beeldscherm, en
richt de aandacht op locaties in het linker- of rechterveld.
Figuur 7.12 Links: gemiddeld ERP signaal (P1/N1) op de occipitale schedel voor stimuli die in het linker visuele
veld worden aangeboden, in condities waarbij de aandacht respectievelijk op het linkerveld (zwarte lijn)
en rechterveld (gestippelde lijn) is gericht. Rechts: topografische ‘maps’ (achteraanzicht schedel) voor het P1
aandachtseffect voor stimuli die in het linker en rechter visuele veld worden aangeboden in zowel geattendeerde
en niet-geattendeerde condities. Zwart is positief, wit is negatief. Het (contralaterale) topografisch
patroon is hetzelfde voor geattendeerde en niet-geattendeerde locaties. Dit laatste duidt er op dat visueelspatiële
aandacht hetzelfde gebied beïnvloedt waar ook perceptuele verwerking plaatsvindt. Naar: Gazzaniga
e.a. (2002).
Onderzoek van Hillyard en Mangun heeft laten zien dat in dit soort taken visuospatiële aandacht
tot uiting komt in een vergroting van de amplitude van vroege ERP componenten als
P1 en N1. Deze componenten worden ook wel sensorische of exogene componenten genoemd,
omdat zij ook optreden als de proefpersoon geen aandacht aan de stimuli besteedt.
Een typisch kenmerk van P1 en N1 componenten is dat zij een retinotope verdeling hebben
op de schedel: stimuli in het rechterveld roepen grotere componenten op boven de linker
occipitale schedel dan rechts. Voor stimuli in het linkerveld is dit net andersom. Het retinotope
patroon van P1/N1 is echter niet gevonden voor stimuli die boven en onder in het visuele
veld worden aangeboden.
Interessant is dat het effect van visuospatiële aandacht op de schedeltopografie van P1
hetzelfde retinotope (links/rechts) patroon laat zien dat we ook bij visuele-halfveld stimulatie
zien. Het attentie- effect op P1 is namelijk altijd groter op de achterste helft van de schedel,
contralateraal ten opzichte van de plaats van de stimuli (figuur 7.12 rechts). Hetzelfde effect
179