I

aan niet een enkel gebiedje, maar een netwerk van meerdere verwerkingsstructuren in de
hersenen ten grondslag ligt.
Patiëntenstudies Door verschillende taalonderzoekers wordt vooral het Brocagebied gezien
als het gebied dat verantwoordelijk is voor syntactische verwerking. Beschadiging van dit
gebied gaat gepaard met agrammatisme: de patiënten begrijpen de grammaticale structuur
en woordvolgorde niet meer, en hebben daarom moeite met zowel het begrijpen als uitspreken
van grammaticaal complexe zinnen. Als bijvoorbeeld aan een Brocapatiënt gevraagd
wordt het volgende zinnetje na te zeggen: 'de jongen wordt door het meisje geslagen',
zal deze vermoedelijk antwoorden: 'jongen slaat meisje'.
Figuur 10.22 Gebieden uit de studie van
Dronkers naar afasiepatiënten met syntactische
stoornissen. Het anterieure deel van
gebied 22 vertoonde daarbij 100% overlap.
Uit: Hagoort e.a. (1999).
Problemen met het begrijpen van
woordvolgorde bleek ook uit de volgende
test van Schwartz en collega’s.
Aan afasiepatiënten werd het zinnetje
voorgelezen: 'het paard schopt de
koe'. Vervolgens werd aan hen gevraagd uit twee plaatjes het plaatje aan te wijzen dat
overeenstemde met het zinnetje. In het ene plaatje is het de koe die het paard aanraakt
met zijn achterpoot, in het andere plaatje is dit net andersom. De patiënt moet dus actief en
passief object kunnen onderscheiden, en ook kunnen omkeren. Dit vereist een inzicht in de
structuur of logische volgorde van woorden, die bij Brocapatiënten gebrekkiger is. Onderzoekers
als Caplan en Saffran zetten echter vraagtekens bij het idee dat het Brocagebied
een specifieke rol vervult bij syntactische verwerking. Zo laten studies van de groep van
Caplan zien dat stoornissen in het begrijpen en produceren van syntactische structuur niet
alleen voorkomen bij laesies in het Brocagebied, maar ook bij laesies in het Wernickegebied.
Een veel geciteerde en goed gecontroleerde studie is die van Dronkers. Zij onderzocht
twee groepen afasiepatiënten met laesies in diverse delen van de anterieure en posterieure
temporaal schors (zie figuur 10.22). Groep een bestond uit afasiepatiënten zonder
stoornissen in grammaticaal begrip van zinnen. Groep twee bestond uit afasiepatiënten bij
wie dit begrip wél was verstoord.
339