I

aandacht en de mentale-rotatie-studies van Shepard en Kosslyn. Soms leidde dit onderzoek
tot theorieën die uitgaan van een strikt seriële (na elkaar in de tijd) volgorde van verwerkingsprocessen,
zoals de stadiatheorie van Sternberg en Sanders. Andere onderzoekers,
zoals McClelland hebben echter modellen ontwikkeld waarin meer de parallelle (gelijktijdige)
organisatie van verwerkingsprocessen is benadrukt
1.2.2 Computaties
De cognitieve neurowetenschap is niet primair in beschrijving van gedrag als zodanig geïnteresseerd,
maar in de vraag welke mechanismen aan het gedrag ten grondslag liggen en
hoe deze in het brein zijn geïmplementeerd. Dit is vooral in de twee hoeken aan de basis
van de driehoek van Kosslyn en Koenig gesymboliseerd: computaties en hersenen.
Onder computaties (letterlijk: berekeningen) kunnen in algemene zin de verwerkingsprocessen
worden verstaan die zich afspelen tussen input en output. De eerder genoemde
experimentele studies naar de menselijke informatieverwerking zijn te beschouwen als een
aanzet tot een computationele theorie van mentale functies, omdat zij het mogelijk hebben
gemaakt complexe mentale functies te herleiden tot een aantal kleinere verwerkingsstappen.
Deze stappen kunnen worden opgevat als specifieke bewerkingen of transformaties
van informatie in het traject tussen waarneming (input) naar reacties (output). In figuur 1.4
(boven) zijn een aantal van deze verwerkingsstadia weergegeven. Een tweede voorbeeld
van computationele processen die met behulp van experimentele (gedrags-) studies zijn
geïdentificeerd betreft Posners onderzoek naar aandacht. Posner was vooral geïnteresseerd
in de processen die bij visuele selectieve aandacht een rol spelen. Een belangrijk
verschil met het reactietijdenonderzoek van Sternberg was echter dat Posner gebruik
maakte van neuropsychologische kennis, dat wil zeggen kennis over de gevolgen van beschadiging
van specifieke hersengebieden voor het menselijk gedrag.
Figuur 1.4 Twee modellen van informatieverwerking waarin wordt uitgegaan van specifieke verwerkingsprocessen.
Boven: Sternbergs stadiamodel gebaseerd op analyse van reactietijden. Onder: Posners componenten-model
van het posterieure aandachtssysteem, mede gebaseerd op onderzoek naar de gevolgen van
hersenbeschadiging voor het gedrag van patiënten.
10