I

eigenschap als links- rechtshandigheid. Voor ongeveer 90% van de bevolking geldt dat de
motorische functies van de rechterhand beter ontwikkeld zijn dan die van de linkerhand. Voor
de meeste (ongeveer 95%) rechtshandigen wordt bovendien de spraak door de linkerhemisfeer
gecontroleerd. Visuospatiële aandachtsfuncties blijken daarentegen beter ontwikkeld te
zijn in de rechter posterieure hemisfeer. Een partiële aandachtstoornis als 'attentional neglect'
is bijvoorbeeld sterker bij laesies in de rechter dan linker pariëtale schors. Er blijken ook
anatomische verschillen te bestaan tussen de linker- en rechterhersenhelften. Het duidelijkste
voorbeeld hiervan vormt het planum temporale (zie figuur 10.2).
Figuur 10.2 Horizontale doorsnede van de
temporaalkwab met daarbij aangegeven het
rechter en linker planum temporale.
Deze verschillen zijn aan het licht gekomen
in een onderzoek dat Norman
Geschwind deed op de hersenen van
rechtshandigen. Bij 65% van deze
rechtshandigen bleek het planum temporale
sterker ontwikkeld te zijn in de
linker- dan rechterhemisfeer. 24%
vertoonde geen verschil en 11 % vertoonde
een groter oppervlak in de rechterhemisfeer. Recente studies waarbij gebruik is
gemaakt van MRI technieken, hebben echter minder duidelijke aanwijzingen opgeleverd van
een verschil in anatomie van het planum temporale in de linker- en rechterhemisfeer. Microanatomisch
onderzoek heeft daarentegen wél verschillen in structuur en organisatie van
celgroepen in de linker en rechter posterieure temporale hemisferen aan het licht gebracht.
Zo blijken bijvoorbeeld neuronen in de linker temporaalschors een duidelijker kolomstructuur
te vertonen, dan neuronen in de rechter temporaalschors. Onderzoek naar de mogelijke
relatie tussen de microstructuur van hersengebieden en lateralisatie van cognitieve functies
verkeert momenteel echter nog in een beginstadium.
De beste manier om vast te stellen welke hemisfeer dominant is voor spraak is de Wada test.
Deze test wordt vooral bij patiënten die een hersenoperatie moeten ondergaan afgenomen.
Hierbij wordt het anestheticum sodium-amytal in een halsslagader gespoten, waardoor een
hemisfeer tijdelijk wordt verdoofd. Aan de persoon wordt vervolgens gevraagd iets te zeggen.
Bij verdoving van de rechterhemisfeer blijken daarbij de meeste rechtshandigen normaal te
kunnen spreken. Bij verdoving van de linkerhemisfeer is hun spraak echter gestoord.
Geschwind en Galaburda menen dat vooral productie van het mannelijk geslachtshormoon
testosteron een belangrijke rol speelt in het ontstaan van links- en rechtshandigheid. Testos-
297