I

structuren in hersenstam en ruggemerg, en een circuit dat loopt via basale ganglia en cerebellum.
Het eerste circuit wordt soms ook ‘piramidebaan’ het tweede ‘extrapiramidale baan’
genoemd. Deze aanduiding klopt echter niet helemaal omdat motorische circuits niet alleen
ontspringen in de grote piramidecellen, maar ook in kleinere cellen van laag 5 van de motorische
schors.
In het rechterdeel van figuur 6.7 is globaal aangegeven met welke verwerkingsstappen de
verschillende lagen van het motorisch systeem zijn verbonden. Hierbij is achtereenvolgens
sprake van een conceptueel niveau, dat gevolgd wordt door keuze van een responssysteem
en een motore implementatie. Het responssysteem moet worden opgevat als een arsenaal of
repertoire van handelingen, waaruit kan worden gekozen. Bij ontmoeting van een bekend
persoon, wordt bijvoorbeeld het concept ‘begroeting’ geactiveerd. Dit leidt vervolgens tot een
keuze uit het repertoire: glimlach, uitsteken hand, een uitroep. Is eenmaal een keuze gedaan
(bijvoorbeeld: glimlach), dan wordt het systeem vertaald in een actie (het aanspannen van
specieke gelaatspieren).
Hieronder zullen meer in detail de verschillende niveaus van motorische controle worden
besproken. Eerst komt daarbij de subcorticale, en vervolgens de corticale organisatie aan de
orde.
6.3.2 Subcorticale organisatie en circuits
De subcorticale structuren die deel uitmaken van de motore circuits vormen een zeer complex
stelsel van neurale verbindingen, waarvan in dit hoofdstuk slechts de belangrijkste
elementen worden besproken. Figuur 6.8 laat zien dat zowel het striatum als cerebellum zijn
opgenomen in lusvormige circuits.
Beiden ontvangen input van grote delen van de hersenschors (zowel de posterieure, als
anterieure gebieden), en zenden via de ventrale kernen in de thalamus weer output terug
naar de motorgebieden van de anterieure schors. Bij het cerebellum gaat deze output echter
voornamelijk naar het motorische projectiegebied, en bij het striatum vooral naar de meer
frontale motorische associatiegebieden. De nucleus caudatus heeft daarbij vele projecties
naar de prefrontale schors, het putamen hoofdzakelijk naar de premotore schors en het
supplementaire motor gebied (SMA). De SMA is nauw verbonden met het premotore gebied.
Er is in deze corticale-subcorticale circuits dus sprake van een zekere hiërarchie in het niveau
van motorische controle. Deze loopt (van hoog naar laag) van nucleus caudatus naar
putamen naar cerebellum. De twee belangrijke structuren uit deze circuits, de basale ganglia
en het cerebellum, worden hieronder kort besproken.
Basale ganglia De basale ganglia zijn een samenstel van vele kerngebieden met een eigen
functie (zie figuur 6.9). Deze kerngebieden zijn respectievelijk: nucleus caudatus en putamen
141