I

Voor een scherpe selectie van het gebied in de hersenen dat kritisch was voor de syntactische
stoornis, paste zij de twee criteria toe. Alleen die gelaedeerde gebieden werden meegeteld
waarbij a) patiënten in groep twee overlap vertoonden in een of meer gebieden, en
b) patiënten in groep een geen laesies vertoonden.
Het bleek dat alleen een gebied in het voorste deel van de superieure temporale gyrus (gebied
22) aan dit stringente criterium voldeed. Dit gebied behoort niet tot de 'klassieke' taalgebieden.
Omdat het echter veel reciproke connecties heeft met de mediale temporale gebieden
en hippocampus, fungeert het volgens Dronkers mogelijk toch als specifieke opslagplaats
voor linguïstisch-syntactische informatie.
Opvallend is dat ook Hannah Damasio de temporaalkwab benadrukte als opslagplaats van
lexicale informatie. Echter, het betrof in dit onderzoek vooral de inferieure temporale gebieden
(figuur 10.16). Deze gebieden zouden volgens haar vooral betrokken zijn bij de opslag
van concreet-inhoudelijke betekeniscategorieën zoals gezichten, gereedschap, dieren en
dergelijke. Een mogelijke consequentie van het bovenstaande zou kunnen zijn dat superieure
en inferieure temporale schorsgebieden met verschillende specifieke opslagplaatsen
van het mentale lexicon zijn geassocieerd, namelijk van respectievelijk syntactische en semantische
informatie.
Broca-afasie: motorische aspecten Broca-afasie is vermoedelijk een verzamelnaam van
verschillende typen defecten in zowel begrip als productie van spraak. Behalve ‘diepere’
defecten in zinswerking zoals agrammatisme en stoornissen in prosodie – die hiervoor terloops
zijn besproken − worden ook stoornissen in het benoemen (anomie) en uitspreken
(articulatie) van woorden gerekend tot Broca-afasie. Mogelijk is hier sprake van een hiërarchie
van stoornissen, waarbij laesies in hogere corticale niveaus (vooral frontale en prefrontale
gebieden) leiden tot verstoring in programmering van de woordvolgorde, en laesies in
lagere niveaus tot stoornissen in het programmeren van individuele woorden of uitspreken
van woorden. Gebleken is dat articulatiestoornissen niet alleen kunnen optreden bij laesies in
de motorische schors, maar ook bij subcorticale laesies in de basale ganglia. Bovendien
heeft Dronkers vastgesteld dat ook laesies van het insula, een gebied diep in de temporaal
kwab dicht bij het Brocagebied, gepaard kunnen gaan met articulatie stoornissen.
Neuroimaging studies Er zijn slechts weinig neuroimaging studies verricht waarbij gekeken is
naar verwerking op zinsniveau. De meeste van deze studies hebben betrekking op het begrijpen
van gesproken of geschreven zinnen waarvan de syntactische complexiteit werd
gevarieerd. Figuur 10.23 geeft een compacte weergave van een zevental studies naar syntactische
verwerking van zinnen met behulp van technieken als PET en fMRI. Het beeld dat
opgeroepen wordt door deze studies blijkt nogal af te wijken van dat van de hiervoor beschreven
patiëntenstudies.
340