I

Figuur 7.10 Hiërarchische structuur van attentionele selectieprocessen. Controlestructuren (PPC, DLPFC en
VLPFC) sturen de expressiestructuren in de ventrale route van de visuele schors (V1, V4 en IT). Het effect
van controlestructuren komt tot uiting in een modulatie (versterking of verzwakking) van de output van deze
sen-sorische circuits. Deze modulatie vindt plaats via het pulvinar van de thalamus.
Figuur 7.10 laat zien dat het netwerk dat verantwoordelijk is voor controle gevormd wordt
door de frontale en pariëtale schorsgebieden, en het pulvinar van de thalamus. Deze laatste
bevindt zich in een ideale positie om perceptuele processen aan te scherpen, vanwege de
vele reciproke verbindingen met zowel de hogere schorsgebieden als de perceptuele gebieden
in de ventrale route. Ook de colliculi superior, die vooral belangrijk zijn voor het aansturen
van oogbewegingen, zijn betrokken bij deze subcorticale vorm van controle.
Controle die gestuurd wordt door interne representaties als preparatie en verwachting (zoals
hierboven met voorbeelden toegelicht) wordt ook wel interne of top-down controle genoemd.
Controle kan echter ook van 'buiten uit' worden gestuurd, Deze externe of bottom-up controle
treedt vooral op bij plotselinge of saillante stimuli in de omgeving. In spatiële cueing experimenten
kunnen beide vormen van controle worden gemanipuleerd, door respectievelijk een
symbolische cue, bijvoorbeeld een pijl die naar links of rechts wijst, of de letter R en L, of een
directe cue te gebruiken. Bij een directe cue licht bijvoorbeeld de plaats op het beeldscherm,
waar de target straks zal verschijnen, even op. Vooral het posterieure pariëtale gebied lijkt
betrokken te zijn bij deze externe vorm van controle.
De twee aandachtssystemen uit figuur 7.10 zullen nu in meer detail worden besproken. De
architectuur van het visuele aandachtssysteem staat hierbij centraal. Het voornaamste motief
hiervoor is dat de neurale kenmerken van het visuele systeem relatief goed in kaart zijn
gebracht. Eerst zullen daarbij de expressie- en dan de controlemechanismen de revue passeren.
175