I

toename van de zoektijd als functie van het aantal niet-targetstimuli bij hen aanzienlijk gereduceerd.
Het reactietijd voordeel bedraagt ongeveer 50% ten opzichte van de conditie waarin
de niet-targetstimuli in hetzelfde veld verschenen. Het laatste wijst er op dat bij visuele zoekprocessen
de twee hemisferen als aparte hulpbronnen kunnen fungeren.
Merkwaardig is dat andere aandachtfuncties zoals gefocusseerde aandacht geen voordeel
laten zien bij split-brain patiënten. Uit onderzoek van Holtzman bleek namelijk dat het visuelspatiële
attentiesysteem bij split-brain patiënten, net als bij normale proefpersonen, 'unifocaal'
was. Patiënten konden namelijk niet gelijktijdig de aandacht richten op stimuli die op
linker- en rechterlocaties in het visuele veld verschenen. Bovendien vertoonden zij in spatiële
cueing taken dezelfde aandachtseffecten (zoals een verschil in reactietijd tussen valide en
niet-valide cue trials) als controleproefpersonen. Mogelijk hangt dit samen met het feit dat
visuospatiële aandacht niet alleen gestuurd wordt door structuren in de neocortex, maar ook
door subcorticale aandachtsmechanismen als thalamus en colliculi superior. Deze structuren
bestaan ook uit twee delen, maar deze zijn bij split-brain patiënten niet van elkaar gescheiden.
10.2.4 Vormen van lateralisatie
In de literatuur over hemisferische eigenschappen blijkt een sterker accent te liggen op verschillen
dan op overeenkomsten tussen de hemisferen. Dit heeft mogelijk te maken met het
feit dat onderzoek dat melding maakt van verschillen tussen hemisferen een grotere publieke
belangstelling geniet (en mogelijk makkelijker gepubliceerd wordt), dan onderzoek dat een
‘nulresultaat’ vermeldt. Zoals eerder aangegeven, lijkt er echter eerder sprake te zijn van
functionele gelijkheid dan van ongelijkheid van de corticale hemisferen. Functionele specialisatie
van hogere mentale functies heeft vermoedelijk alleen kunnen plaatsvinden tegen de
achtergrond van een fundamentele (anatomische en functionele) symmetrie van de hersenen.
Dit brengt ook met zich mee dat lateralisatie van cognitieve functies in vele gevallen niet
absoluut maar relatief is. Dit geldt zelfs voor een eigenschap als links- of rechtshandigheid.
Rechtshandigen zijn namelijk in staat na enige oefening complexe motorische handelingen
zoals schrijven, met de linkerhand uit te voeren. Ook taalfuncties, die bij rechtshandigen
sterker ontwikkeld zijn in de linkerhemisfeer, blijken ten dele ook door de rechterhemisfeer te
kunnen worden uitgevoerd. Het laatste verklaart dat patiënten met ernstig hersenletsel in de
linkerhemisfeer soms na verloop van tijd een redelijk herstel van taalfuncties vertonen. Bij
beschadiging van het specifieke gebied kan het gebied in de andere hemisfeer de functie
overnemen.
Wat is eigenlijk gelateraliseerd? In tabel 10.9 wordt een overzicht gegeven van een aantal
functies waarvan is vastgesteld dat zij verschillen voor de linker- en rechterhemisfeer. . De
308