I

De hippocampus is belangrijk voor het inprenten van nieuwe, vooral feitelijke, informatie in
het langetermijngeheugen, dat ook declaratief of expliciet geheugen wordt genoemd. De hippocampus
ontvangt input van praktisch alle corticale gebieden waaronder ook de hypothalamus.
De amygdala is belangrijk voor regulatie van emotioneel gedrag − vooral waar het de
primaire en aangeboren emoties als vrees betreft − maar ook voor de emotionele 'kleuring'
van cognitieve processen. Zij kan weer worden onderverdeeld in een aantal subkernen. In
hoofdstukken 8 en 9 zal op meer specifieke aspecten van structuren als hippocampus en
amygdala worden ingegaan, in verband met geheugen en emotionele processen. Het septum
is geassocieerd met basale driftmatige reacties, zoals dorst en sexuele reacties. Stimulering
van dit gebied gaat vaak gepaard met gevoelens van euforie. Het is een belangrijke locatie in
de zogeheten zelfstimulatie-experimenten met ratten (zie hoofdstuk 9).
De hypothalamus, een kerngebied bestaande uit een groot aantal subkernen, ligt direct ventraal
(onder) de thalamus. Zowel de thalamus als hypothalamus liggen tegen de wand van
het derde ventrikel. De hypothalamus bevat een hoog gehalte aan noradrenaline, en reguleert
de lichaamstemperatuur en basale motivationele processen als vlucht- ('flight') en vecht-
('fight') gedrag, eten, drinken en sexueel gedrag. Zij is ook verantwoordelijk voor het vrijmaken
van stresshormonen in de bijnierschors via de nabijgelegen hypofyse, en in het merg van
de bijnieren. De hypothalamus heeft talloze verbindingen met andere structuren in het limbisch
systeem, zoals amygdala en gyrus cinguli, maar ook met structuren in ventro-mediale
(onder-midden) gedeelten van de prefrontale hersenen. Deze gebieden vormen tezamen een
netwerk, dat verantwoordelijk is voor de regulatie van zowel de lagere driftmatige als de hogere
emotionele processen.
2.2.4 Neocortex
Met de termen neocortex, cerebrale schors of nieuwe hersenen wordt het gedeelte van de
eindhersenen bedoeld, dat zich in fylogenetische zin het laatst heeft ontwikkeld. Het hiervoor
besproken limbisch systeem wordt beschouwd als een oudere structuur. Vandaar dat bepaalde
structuren hierin, zoals hippocampus, ook wel oude hersenen of paleocortex worden
genoemd. De schors bestaat uit een dunne laag van grijze stof, die op een relatief klein oppervlakte
in diverse windingen (gyri) en groeven is samengepakt. Sulci zijn de kleine, en fissuren
de grote groeven. Uitgespreid in een plat vlak, bestrijkt de schors van een volwassen
persoon een veld van ongeveer 45 bij 45 meter.
De neocortex kan globaal volgens twee dimensies worden ingedeeld, namelijk anteriorposterior
(voorste versus achterste hersengebieden, gescheiden door de centrale groeve),
en links-rechts (linker en rechter cerebrale hemisferen, gescheiden door de longitudinale
groeve). De twee hersenhelften zijn met elkaar verbonden door bundels axonen (witte stof)
51