I

Deze resultaten sluiten echter niet uit dat de amygdala op meer indirecte wijze bij expliciete
leerprocessen is betrokken. Omdat activatie van amygdala de emotionele of motivationele
valentie van prikkels kan vergroten, lijkt het aannemelijk dat zij toch een modulerende rol
heeft bij expliciete leerprocessen. Mogelijk spelen structuren in het limbisch systeem zoals
amygdala ook een rol bij zogeheten flashbulb memories (flitslamp herinneringen). Dit zijn
zeer levendige visuele herinneringen van feiten of gebeurtenissen die in verband staan met
een emotioneel of schokkend thema (‘ik reed toen met mijn auto in die straat, en zei nog
tegen mijn vriendin die een rode jurk droeg etc. etc.). Mensen beweren daarbij vaak dat zij er
absoluut zeker van zijn dat deze specifieke gebeurtenissen of feiten hebben plaatsgevonden
Het is echter volgens Neisser nog niet aangetoond dat dergelijke herinneringen per se meer
accuraat of scherper zijn dan gewone herinneringen. Het is namelijk ook mogelijk dat de
emotionele ervaring de (objectieve) herinnering van bepaalde gebeurtenissen subjectief
kleurt, en mensen het gevoel geeft er absoluut zeker van te zijn dat deze gebeurtenissen
precies zo hebben plaatsgevonden.
Een vrijwel nog onontgonnen gebied vormt tenslotte dat van de emotionele leerprocessen.
Hierbij gaat het primair om de vorming van affectieve representaties, zoals het leren vermijden
van bedreigende of schadelijke prikkels, of het benaderen van positieve prikkels. Bij dit
type leerprocessen spelen structuren in het limbische systeem als amygdala en de nabijgelegen
orbitofrontale schors een meer directe rol dan bij de hier besproken cognitieve leerprocessen.
In hoofdstuk 9 wordt hierop verder ingegaan.
8.6 Expliciet geheugen: subcorticale en corticale mechanismen
van consolidatie
Niet alleen op het niveau van gedrag, maar ook op dat van cel en synaps, is bewijs gevonden
van de specifieke betrokkenheid van de hippocampus bij het verwerven van expliciete
kennis. Hoe dit precies tot stand komt weet men nog niet, maar vermoedelijk is een belangrijke
functie van de hippocampus het tot stand brengen van verbindingen in netwerken van
neuronen in de primaire en associatiegebieden van de neocortex. De hippocampus fungeert
daarbij als structuur die een associatie − of binding − tot stand brengt tussen corticale gebieden
die aanvankelijk geen onderlinge relatie vertoonden, en waar kennis uit de buitenwereld
is opgeslagen.
In deze paragraaf zal eerst worden ingegaan op de kleinschalige neurale circuits, en cellulaire
aspecten van leerprocessen die aan het fenomeen long term potentiation (LTP) ten
grondslag liggen. Dit fenomeen speelt namelijk een belangijke rol bij het vormen van associaties
in corticale stucturen. Daarna zal uitgebreider worden ingaan op de functionele ken-
224