I

wordt gevonden voor N1: dit heeft echter een iets andere verdeling op de schedel. Het feit
dat visuospatiële attentie dit retinotope patroon volgt, is een teken dat deze vorm van aandacht
werkt volgens het sensory gain principe: het versterkt de verwerking van informatie in
de sensorische circuits. Een bevestiging van het idee dat spatiële cueing de perceptuele
verwerking versterkt, werd door Hillyard c.s. ook gevonden in gedragsmaten: detectie van
een moeilijk herkenbare target (gemaskeerde lichtflitsen die net boven de waarnemingsdrempel
lagen) bleek namelijk te verbeteren na aanbieding van een cue.
Kort samengevat geven ERP resultaten aan dat expressie van exogene en endogene visuospatiële
aandacht in overeenkomstige corticale responses (P1/N1) tot uiting komen. De
ERP resultaten naar effecten van spatiële cueing suggereren bovendien dat het P1 effect het
duidelijkst is waar te nemen boven gebieden in de ventrale route (V4). Voor de N1 component
wordt een iets andere verdeling op de schedel gevonden, die een reflectie zou kunnen
zijn van een effect van aandacht op de dorsale route van het visuele systeem.
Verder is aangetoond is dat een zeer vroege ERP component, de zogeheten NP80 die in de
primaire visuele schors ontstaat, niet gevoelig is voor aandachtseffecten. De vraag waarom
de vroegste ERP effecten van visuele spatiële aandacht niet zichtbaar zijn in de primaire
schors, maar wel in de secundaire schorsgebieden, is nog niet beantwoord. Het P1 effect
hangt vermoedelijk samen met het feit dat bij visuospatiële aandachttaken de locaties waarop
de stimuli worden aangeboden doorgaans een groot veld beslaan. In het visuele projectiegebied
(V1) is echter sprake van relatief kleine receptieve velden van ongeveer 1 booggraad
of kleiner (in het centrum van de striate schors is dit zelfs kleiner dan 1/10 booggraad).
In visuele aandachtstaken moet de proefpersoon doorgaans stimuli identificeren die op verschillende
locaties worden aangeboden. Om een aandachtseffect in V1 te bewerkstelligen,
moeten deze stimuli binnen hetzelfde receptieve veld van een neuron of groep neuronen
worden gepresenteerd. Dit is echter gezien de kleine omvang van het receptieve veld in V1
moeilijk te realiseren.
Tenslotte blijkt aandacht ook minder effectief te zijn in een gebied als de inferieure temporale
schors (IT), waar de receptieve velden zo groot zijn, dat zij praktisch het gehele gezichtsveld
beslaan. IT is in staat objecten in de omgeving te herkennen, omdat de kenmerken van deze
objecten, bijvoorbeeld kleur, vorm etc., 'retinaal invariant' zijn: zij zijn onafhankelijk van de
retinale positie. Misschien dat juist vanwege de grote omvang van de retinale velden dit
gebied relatief ongevoelig is voor attentionele modulatie. Dit komt omdat aandacht werkt op
basis van neurale competitie tussen objecten of kenmerken binnen het receptieve veld.
Mogelijk is een dergelijke competitie binnen het receptieve veld in een gebied als IT moeilijk
te realiseren.
Aandacht voor niet-spatiële stimuluskenmerken als kleur, oriëntatie en dergelijke, blijkt een
geheel ander patroon van ERP componenten op te roepen. Het 'sensory gain' principe (dat
180