21.06.2015 Views

I

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

espectievelijk de extrastriate, de inferotemporale en de auditieve associatiegebieden op de<br />

grens van temporale en pariëtale schors. Het extrastriate systeem is gevoelig voor elementaire<br />

visuele kenmerken. Daarentegen is het systeem voor opslag van perceptuele objecten<br />

in de inferotemporale schors vooral gevoelig voor globale structuur en dimensies. Primingeffecten<br />

treden hier ook op voor nieuwe objecten als tekeningen van driedimensionale figuren,<br />

maar alleen als deze niet strijdig zijn met geometrische regels (zoals bijvoorbeeld een 'onmogelijke<br />

figuur' van Esscher: dit werkt niet als prime).<br />

Het auditieve associatiegebied is vooral actief bij opslag van gesproken woorden. Bij priming<br />

van gesproken woorden (dit vindt voornamelijk plaats in de pariëtaal-temporale gebieden), is<br />

eventueel nog een verdere onderverdeling aan te brengen tussen twee aspecten. Het eerste<br />

aspect heeft betrekking op puur akoestische stemspecifieke kenmerken van gesproken<br />

woorden, en zou met de rechterhemisfeer zijn verbonden. Het tweede aspect is verwerking<br />

van abstracte fonologische kenmerken. Dit zou met name in de linkerhemisfeer plaatsvinden.<br />

De perceptuele modulen waarmee het PRS is verbonden, hebben ook uitvoer naar hogereorde<br />

of centrale structuren, waarin conceptuele kennis is opgeslagen. Deze hogere vormen<br />

van kennis − semantische records genoemd door Schacter − zijn eveneens itemspecifiek, en<br />

via de perceptuele modulen toegankelijk voor priming in conceptueel-impliciete tests. Deze<br />

semantische representaties, en de hiermee geassocieerde structuren in hersenen, zijn ook<br />

toegankelijk voor bewuste verwerking. Deze bewuste ervaring is echter geen automatisch<br />

gevolg van activatie van de inputmodule, maar treedt alleen op als deze kennis door een<br />

hogere-orde proces wordt geactiveerd.<br />

In een PET studie van Squire werd aan proefpersonen gevraagd na aanbieding van woordstammen<br />

het eerste woord te reproduceren dat zij in gedachte kregen, een typische priming<br />

instructie dus. De controleconditie was aanbieding van woordstammen zonder voorafgaande<br />

presentatie van de volledige versies. Interessant was nu dat het extrastriate gebied van de<br />

rechterhemisfeer een verminderde doorbloeding vertoonde, vergeleken met de controleconditie.<br />

Als zij echter een 'recall' instructie kregen (op de woordstam reageren met een woord<br />

uit de eerder aangeboden reeks), vertoonden de hippocampus en prefrontale schors een<br />

sterkere doorbloeding, vergeleken met de priming- en baselineconditie. Dit laatste resultaat<br />

geeft steun aan het idee dat primingeffecten berusten op selectie van meer efficiënte, dat wil<br />

zeggen reeds voorgevormde (mogelijk Hebbiaanse) synaptische verbindingen in corticale<br />

circuits.<br />

Het feit dat priming vaak de sterkste effecten laat zien in de rechterhemisfeer, is een verdere<br />

aanwijzing dat vooral fysische, vormspecifieke kenmerken van de stimulus een rol spelen bij<br />

repetitiepriming. Een sterk bewijs hiervoor werd gevonden in een andere woordstamaanvulling<br />

studie van Squire waarbij de stimuli in het rechter en linker visuele veld werden aangeboden,<br />

terwijl de proefpersoon het centrum van het beeldscherm fixeerde. Linker- en rech-<br />

240

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!