I

meestal wordt gebruikt als aanduiding van neostriatum en globus pallidus. Het neostriatum
staat onder invloed van twee neurotransmittersystemen, namelijk een dopaminerg en een
cholinerg systeem, die een modulerende en waarschijnlijk antagonistische werking hebben.
Zo kunnen bepaalde motorische stoornissen die optreden bij de ziekte van Parkinson, zoals
bewegingsarmoede en starheid, samenhangen met een tekort aan dopamine, maar ook met
een teveel aan acetylcholine.
Ook de zogeheten nucleus accumbens (letterlijk: aanliggende kern; deze ligt tegen het septum
aan) wordt tot de basale ganglia gerekend. Dit deel van de basale ganglia wordt ‘paleostriatum’
of ventraal striatum genoemd, in tegenstelling tot het neostriatum dat dorsaal striatum
wordt genoemd. Het ventraal striatum bevat eveneens vele dopaminerge receptoren. Dit
deel van striatum is echter niet zozeer bij controle van motoriek, maar eerder bij beloning van
gedrag betrokken (zie verder hoofdstuk 9). De basale ganglia zijn samen met andere structuren
in de hersenen, zoals de motorische schors (precentrale gyrus), het supplementaire motorische
gebied, cerebellum en thalamus, opgenomen in een regelkring die verantwoordelijk
is voor bewegingscontrole. In tegenstelling tot de kleine hersenen, die kortdurende bewegingen
reguleren, zijn de basale ganglia vooral betrokken bij regulatie van meer langdurige perioden
van bewegingen en lichaamshouding
.
Figuur 2.6 Basale ganglia en de kerngebieden die hierbij kunnen worden onderscheiden (kop en staart van
nucleus caudatus, globus pallidus en putamen). Het neostriatum is een verzamelnaam voor putamen en nucleus
caudatus. Ook amygdala en thalamus zijn hier afgebeeld. Deze structuren behoren echter niet tot de
basale ganglia. Uit: Kalat (1992).
Het geldt hier vooral de indirecte controle van bepaalde aspecten van motoriek, zoals richting
en afstand van bewegingen en lichaamshouding. De basale ganglia hebben vele reciproke
verbindingen, zowel met kernen in de thalamus, als met de motorische gebieden in
de cerebrale schors. Hun output, die hoofdzakelijk inhibitoir (remmend) is, gaat primair naar
de thalamus. Dit kan soms echter ook leiden tot opheffing (disinhibitie) van de remmende
49