I

Figuur 2.3 Mediaal aanzicht van de hersenen (rechterhemisfeer), waarbij onder andere hersenstam, cerebellum,
diencephalon (met thalamus en hypothalamus), corpus callosum (witte band) en gyrus cinguli zichtbaar
zijn. Uit: Kandel e.a. (1992).
Aangenomen wordt dat het cerebellum ook een functie heeft als motorisch geheugen. Het is
echter ook betrokken bij snelheid en efficiëntie van verwerking van cognitieve functies, en bij
sommige taalfuncties.
Dicht bij het cerebellum bevinden zich medulla en pons (‘brug’). Beide gebieden bevatten
nucleï die vitale functies als hartslag en ademhaling reguleren. In de pons bevinden zich bovendien
structuren die een rol spelen bij de regulatie van schrikreacties (‘startle’).
In de hersenstam bevindt zich de reticulaire formatie: Dit is een langgerekte groep van neuronen
en vezelverbindingen, die zich uitstrekt van medulla via pons tot in de thamalus. De
reticulaire formatie is betrokken bij de regulering van de activatietoestand van de schors: dit
geldt zowel voor de overgang tussen slapen en waken als voor fluctuaties in de waak- en
slaaptoestand zelf. Tijdens de waaktoestand bepalen structuren in de reticulaire formatie de
graad van alertheid of 'wakker zijn' van de hersenen, terwijl zij tijdens de slaap de overgang
tussen verschillende slaapstadia, zoals diepe slaap en droomslaap, reguleren. Kort na de
ontdekking van de reticulaire formatie door Moruzzi en Magoun werd nog gedacht dat het
louter bestond uit een diffuus geheel van neuronen en hun verbindingen.
Later werd echter duidelijk dat zich binnen het gebied allerlei specifieke celgroepen bevinden,
die een belangrijke rol vervulden in de productie van neutrotransmitters als noradrenaline,
dopamine, acetylcholine en serotonine. Deze neurotransmitters oefenen via een rechtstreeks
circuit invloed uit op allerlei doelgebieden in de schors. De activering van schors
door de reticulaire formatie vindt echter niet alleen plaats via dit neurotranmittercircuit. Er
46