I

Figuur 9.4 Een voorbeeld van een neuraal
circuit waarin sprake is van interactie tussen
emotie en cognitie. De amygdala ontvangt
input uit de temporaal schors, waar complexe
visuele representaties zijn opgeslagen (bijvoorbeeld
een gezicht). In de amygdala bevinden
zich representaties van emotionele
‘states’. Terugprojecties van amygdala naar
temporaal schors geven aan het waargenomen
object een emotionele kleur. Het model
geeft tevens aan hoe emotionele context als
onderdeel van een geheugenrepresentatie in
de hersenen kan worden opgeslagen. Bewerkt
naar: Rolls (1999).
Een voorbeeld van objecten die een
emotionele respons kunnen oproepen zijn gezichten. Vermoedelijk bevinden zich vooral in
de inferotemporale schors netwerken waarin verspreide representaties van de identiteit van
gezichten, zoals ‘het gezicht van grootmoeder’, zijn opgeslagen. Het herkennen van emotionele
expressies, en de hiermee verbonden emotionele associaties (zoals een prettig gevoel
bij het zien van een blij gezicht, of onprettig gevoel bij het zien van een boos gezicht) vindt
waarschijnlijk niet in de inferotemporale schors zelf plaats. Hiervoor moet eerst contact gelegd
worden met gebieden die deel uitmaken van het emotiesysteem zoals amygdala en
orbitofrontale schors (in figuur 9.4 is alleen de amygdala weergegeven).
9.2.3 Expressie van emotie
Het expressiekarakter van emoties blijkt het duidelijkst uit het gedrag dat bij intense emoties
optreedt, zoals vluchtgedrag bij angst, en agressief gedrag bij woede. In minder extreme
vorm kunnen deze emoties tot uiting komen in verschillende gelaatsexpressies. Met name
Ekman heeft uitgebreid onderzoek verricht naar de typische gelaatsexpressies die bij emoties
kunnen optreden. Hij ontdekte dat in allerlei culturen van de wereld gelaatsexpressies op
een ongeveer zelfde wijze tot stand komen en worden geïnterpreteerd. Dit bevestigde ook
Darwins hypothese dat gelaatsexpressies zijn aangeboren.Overte acties die door emoties
worden opgeroepen, hebben vaak een reflexmatig karakter. Denk bijvoorbeeld aan het auomatisch
terugtrekken van de hand bij een pijnprikkel, of een snelle reactie op de autosnelweg.
Als op de snelweg een voor ons rijdende auto plotseling stopt, hebben wij in minder dan
een halve seconde op ons rempedaal gedrukt, en misschien ook al in onze achteruitkijkspiegel
gekeken. De bewuste beleving van schrikken, zoals de bewustwording van het bonzen
252