I

Verdere studies naar woordbetekenis In verschillende PET studies is het genereren van
woorden (bijvoorbeeld: noem het werkwoord dat past bij het woordje hamer) als methode
gebruikt om woordbetekenis te onderzoeken. Deze studies rapporteren meestal activaties in
de prefrontale en temporale gebieden van de cortex. Over de interpretatie van de frontale
effecten lopen de meningen nogal uiteen. De gerapporteerde anterieure gebieden liggen
namelijk dicht bij motorische gebieden. Omdat werkwoorden vaak verwijzen naar acties die
wij met ons eigen lichaam uitvoeren, zouden zij mogelijk actiegerelateerde representaties in
deze gebieden kunnen oproepen (zie bijvoorbeeld de studies van Martin). Een andere mogelijkheid
is dat genereren van werkwoorden een beroep doet op processen als aandacht en
het werkgeheugen, die niet specifiek zijn voor taal. Controle over het werkgeheugen wordt
immers vaak in verband gebracht met de dorsolaterale en ventrolaterale prefrontale schors,
en het anterieure cingulate gebied.
De temporale activaties die in genereertaken zijn gevonden, zouden mogelijk wel activiteit
van taalspecifieke gebieden als het Wernickegebied, of meer inferieure gebieden waarin
categoriespecifieke woordkennis is opgeslagen, kunnen weerspiegelen. Deze suggestie
wordt ook gewekt door PET studies waarin gebruik is gemaakt van het benoemen van
plaatjes van objecten (‘picture naming’). Deze taak activeert verschillende verwerkingsprocessen
zoals conceptualisatie, woord retrieval, fonologische encodering en articulatie. Dit
betekent dat als iemand de rol van woordbetekenis (conceptualisatie) wil onderzoeken, hij
als baselineconditie een actieve taak moet kiezen, die controleert voor de overige processen.
In drie studies, hieronder vermeld, is zoiets gerealiseerd.
In een PET studie van Vandenberghe moesten proefpersonen aangeven welke twee objecten
uit een groepje van drie (bijvoorbeeld tang, sleutel, zaag) qua betekenis het meest overeenkwamen.
Zowel plaatjes als woorden bleken daarbij grote sterk overlappende gebieden
in de linker temporaalschors te activeren. Een PET studie van Hannah Damasio wees eveneens
in de richting van temporale activaties. Zij onderzocht PET beelden opgeroepen door
het benoemen van plaatjes van dieren en gereedschappen. Proefpersonen moesten plaatjes
hardop benoemen, en de hierdoor opgeroepen beelden werden vergeleken met de controleconditie
(benoemen van onbekende gezichten). Hierbij bleken globaal dezelfde gebieden in
de inferieure temporale gyrus actief te zijn die ook in figuur 10.16 worden getoond.
Ook de studie van Martin e.a. is het vermelden waard. Deze onderzocht eveneens welke
hersengebieden actief waren tijdens het benoemen van plaatjes van dieren en gereedschappen.
De namen van deze objecten waren bovendien 'gematched' voor woordfrequentie. Het
benoemen van dieren activeerde de linker visuele schors, en benoemen van gereedschappen
de linker premotore schors en linker middelste temporale gyrus. Dit laatste resultaat wijst
dus meer in de richting van de eerder genoemde kenmerkentheorie, die stelt dat neurale
activiteit van woordverwerking de invloed van visuele en functionele (actiegerelateerde)
331