Herkese Lazim Olan Iman - Mevlana Halidi Bagdadi

lık, uzun zemânlar haksızlığın, zulmün, vahşetin, âdetâ mubâh görüldüğü
bir din olarak kalmış ve bugün bu korkunç hüviyyetini temâmen
muhâfaza etmekdedir. İspanyada hıristiyanların, Engizisyon
mahkemelerinde ne kadar haksız karârlar verdiklerini, ne gibi
vahşetler yapdıklarını hâtırlamanızı isterim. Onların bu vahşetinden
kaçan yehûdîleri, ancak müslimân Türkler kabûl etdiler ve
onlara insan mu’âmelesi yapdılar.
Îsâ aleyhisselâm, ümmetinden, Allahü teâlânın Tûr-i Sînâda
[Sînâ tepesinde] Mûsâ aleyhisselâma teblîg etdiği Evâmir-i Aşereye
[On emre] itâ’at etmeği istemişdi. Bu emrlerden birincisi şudur:
(Ben senin Allahınım. Benden başka hiç bir ilaha tapmayacaksın!)
Hâlbuki hıristiyanlar, Allahü teâlâyı üçe çıkarmışlar, ya’nî Allahü
teâlânın verdiği ilk emre muhâlefet etmişlerdir. Ben, müslimân olmadan
evvel bile, üç tanrıya inanmadım. Allahü teâlâyı dâimâ tek,
merhametli, afv edici, hidâyet yolunu gösterici, bir büyük varlık
olarak kabûl ediyordum. İşte beni müslimânlığa götüren en büyük
sebeb, bu oldu. Çünki müslimânlar, Allahü teâlâya tam benim düşündüğüm
gibi îmân ediyorlardı.
Hayâtdaki yaşama tarzınız temâmen sizin elinizdedir. Eğer siz,
bir muhâsebeci iseniz ve mal sâhibinin kasasından para aşırırsanız,
sizi yakalar ve habse sokarlar. Kaygan bir yoldan giderken
dikkat etmezseniz, yuvarlanır ve bir tarafınızı kırarsınız. Otomobilinizi
çok sür’at ile sevk eder ve bu sebeb ile bir kazâ yaparsanız,
bundan yine siz mes’ûl olursunuz. Bütün bu kabâhatleri, başkasının
üstüne yüklemeğe kalkmak, büyük bir ahlâksızlıkdır. İnsanların
fenâ huylu olarak doğduklarına inanmıyorum. İnsanlar,
muhakkak iyi huylu olarak doğmuşdur. İnsanların ba’zılarının, fenâ
rûhlu olarak dünyâya geldiğini iddi’â edenler var ise de, bunlara
inanmıyorum. Bence, insanı fenâ rûhlu yapan, önce, anası babası,
sonra muhîti [çevresi], zararlı neşriyyât ve sonra fenâ arkadaşlarıdır.
Buna bir de zararlı muallimleri eklemek gerekir. Çocuklar,
baba ve analarının ve mektebdeki muallimlerinin ve yazarların
hareket ve fikrlerine çok kıymet verirler ve onlara benzemeğe
çalışırlar. Ba’zan çocukların, bilinmeyen sebeblerden ötürü
isyân etdikleri veyâ lüzûmsuz yere ortalığa zarar verdiği görülür.
O zemân, onlara nasîhat vermek, onları tatlılıkla, fekat ciddiyetle
yola getirmek lâzımdır. Fekat, biz çocuklarımıza fenâ örnek olursak,
kendimiz fenâ hareketler yaparsak, onları yapdıkları hareketin
doğru olmadığı husûsunda iknâ edemeyiz. Biz her dürlü kabâhati
işlersek, bunların kötü şeyler olduğunu çocuklarımıza nasıl
anlatabiliriz? Demek oluyor ki, her şeyden evvel çocuklarımıza
– 223 –