Herkese Lazim Olan Iman - Mevlana Halidi Bagdadi

ve uydurma kitâblarını okumakdan çok sakın! İmâmının mezhebine
sımsıkı sarıl! Dört mezhebden dilediğini ve beğendiğini seçebilirsin.
Fekat, mezheblerin kolaylıklarını araşdırmak, ya’nî mezhebleri (Telfîk)
etmek câiz değildir. [(Telfîk) demek, mezheblerin kolaylıklarını
toplıyarak yapılan bir işin bu mezheblerden hiçbirine uymaması demekdir.
Bir işi yaparken dört mezhebden birine uydukdan sonra,
ya’nî bu iş, bu mezhebe göre sahîh oldukdan sonra, ayrıca diğer üç
mezhebde de sahîh ve makbûl olması için gerekli şeylere de, mümkin
olduğu kadar uyulursa, buna (Takvâ) denir ki, çok sevâb olur.]
Hadîs-i şerîfleri okuyup iyi anlıyabilen bir müslimânın, önce
kendi mezhebinin delîlleri olan hadîsleri öğrenmesi, sonra bu hadîslerin
medh etdiği işleri yapıp, yasak etdiği işlerden sakınması,
dîn-i islâmın büyüklüğünü, kıymetini ve Allahü teâlânın ve Resûlullahın
“sallallahü aleyhi ve sellem” ismlerinin ve sıfatlarının kemâlâtını
ve Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” hayâtını ve
fazîletlerini ve mu’cizelerini ve dünyânın, âhiretin, Cennetin ve Cehennemin
hâllerini ve melekleri, cinleri ve geçmiş ümmetleri ve
Peygamberleri ve kitâblarını ve Kur’ân-ı kerîmin ve Resûlullahın
üstünlüklerini ve Onun Âlinin ve Eshâbının “rıdvânullahi teâlâ
aleyhim ecma’în” hâllerini ve kıyâmet alâmetlerini ve dahâ nice
dünyâ ve âhiret bilgilerini öğrenmesi lâzımdır. Resûlullahın “sallallahü
aleyhi ve sellem” hadîs-i şerîflerinde dünyâ ve âhiretin bütün
bilgileri toplanmışdır.
Bu yazdıklarımız anlaşılınca, müctehidlerin hadîs-i şerîflerden
çıkardıkları din hükmlerinin fâidesi olmaz diyen kimsenin ne kadar
câhil olduğu ortaya çıkar. Hadîs-i şerîflerin bildirdikleri sayısız
ilmler arasında, ibâdetleri ve mu’âmelâtı bildiren hadîs-i şerîfler
pek az kalmakdadır. Ba’zı âlimlere göre beşyüz kadardır. [Tekrâr
edilmiş olanları da katılırsa, üçbini geçmez.] Bu kadar az hadîs-i
şerîf arasından sahîh bir hadîsi, dört mezheb imâmından hiçbirinin
işitmemiş olması düşünülemez. Sahîh hadîsleri dört mezheb
imâmından en az birisi delîl olarak almışdır. Kendi mezhebindeki
bir işin, sahîh olan bir hadîs-i şerîfe uygun olmadığını gören bir
müslimânın, bu hadîs-i şerîfe göre ictihâd etmiş olan başka bir
mezhebe uyarak bu işi yapması lâzımdır. Kendi mezhebinin imâmı
da belki bu hadîs-i şerîfi işitmiş, fekat dahâ sahîh olduğunu anladığı
veyâ dahâ sonra olup birincisini nesh eden başka bir hadîs-i
şerîfe uyarak veyâ müctehidlerin bileceği başka sebeblerden dolayı,
bu hadîsi delîl olarak almamışdır. Bir hadîsin sahîh olduğunu
anlıyan bir müslimânın, mezhebinin bu hadîs-i şerîfe uymıyan
hükmünü bırakıp, bu hadîse uyması güzel olur ise de, bu kimse
için, bu hadîsden hükm çıkarmış olan başka mezhebi taklîd etme-
– 49 – Herkese Lâzım Olan Îmân: F-4