PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

ài thơ của Nguyễn chí Thiện trong tác phẩm ‘’Hoa Địa Ngục’’ thành ‘’The flowers ofhell’’ dày 552 trang, ra mắt tại miền Đông ngày 21.4.1996. Tại hội nghị của Văn BútQuốc Tế ở Hambourg, Đức năm 1986 thơ của Nguyễn chí Thiện cũng được trình bàyqua các bản dịch Đức ngữ và Anh ngữ (do dịch giả Huỳnh Sanh Thông). Sau đó ít lâuTiến Sĩ Bùi Hạnh Nghi, với sự khuyến khích của Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại (lúc ấy doLuật Sư Trần Thanh Hiệp làm Chủ Tịch), cũng đã dịch đúng 100 bài thơ tiêu biểu nhấtcủa Nguyễn chí Thiện, kể cả trường thi Đầm Lầy, ra tiếng Đức: ‘’Echo Aus DemAbgrund’’ (Tiếng Vọng Từ Đáy Ngục).Nguyễn chí Thiện đã được 3 giải thi văn quốc tế. Ông còn được Văn Bút ViệtNam Hải Ngoại, dưới thời nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn làm Chủ Tịch, hai lần (1990 và1991) đề nghị nêu tên ông làm ứng tuyển viên giải Nobel về văn chương, bằng vàonhững vần thơ tiên tri sự sụp đổ của chế độ cộng sản thế giới như: ‘’Sẽ có một ngàycon người hôm nay, vứt súng, vất cùm, vứt cờ, vứt đảng’’. Hai câu thơ này ông viết 20năm trước khi Liên Xô sụp đổ.Vài hàng về cuộc đời nhà thơ Nguyễn chí Thiện:Theo nhà báo chuyên nghiệp Chử Bá Anh trên tờ Phụ Nữ Diễn Đàn của ôngtháng 12 năm 1991 thì Nguyễn chí Thiện sinh năm 1933 (3) tại Phố Hàng Bột, Hà Nội.Độc Thân, có hai người chị: Bà Hoàn sinh năm 1921 và bà Hảo sinh năm 1923 quê HảiPhòng. Ngoài ra ông còn có một người anh ruột tên là Nguyễn Công Giân, cựu TrungTá Việt Nam Cộng Hòa từng tham gia phái đoàn Hội Nghị Paris 1973. Sau 1975 TrungTá Giân bị bắt đi ‘’cải tạo’’ 13 năm. Hiện ở Tiểu Bang Virginia, miền Đông Hoa Kỳ.Trước khi bị bắt Nguyễn chí Thiện dạy Anh, Pháp văn tại tư gia. Lần thứ nhất ôngbị bắt giam trong hai năm vì cho ra báo ‘’Vì Dân’’. Lần thứ hai, vì có chân trong ‘’phongtrào Đoàn Kết’’, nên lại bị bắt giam ba năm từ 1961 đến 1964. Lần thứ ba ông bị giam từ1967 đến 1977 đúng vào thời gian có ‘’vụ án xét lại chống đảng’’. Trong 10 năm tù lầnnày ‘’...tôi nằm xà lim hơn 8 năm, sống bẩn thỉu hôi hám như một con chuột cống, cóđiều thua con chuột cống ở chỗ đói, rét, ốm, đi không vững’’. Khi được ra khỏi xà limông có bị giam cùng trại với Vũ thư Hiên hơn một năm. Lần thứ tư ông bị giam 12 năm3 tháng. Đó là khi ông xông vào Tòa Đại Sứ Anh ở Hà Nội để trao tập thơ Hoa Địa Ngụcnhư đã nói trên. Lần này ông bị giam ở Hải Phòng 6 năm sau đó bị chuyển về Hỏa Lò ởHà Nội. Ông được tha ngày 22 tháng 10 năm 1991, cùng dịp với nhà văn nữ Dương thuHương, nhà văn Doãn Quốc Sĩ và Linh Mục Dòng Tên Lê Đan Quế. Những người nàyđược thả cách nhau chỉ ít ngày do sự can thiệp mạnh mẽ của Văn Bút Quốc Tế. Ký giảĐoàn Văn của tờ Phụ Nữ Diễn Đàn cho biết chính Thủ Tướng Anh John Major đã đíchthân can thiệp cho nhà thơ Nguyễn chí Thiện được phóng thích. Không kể hàng trăm tổchức người Việt hay người ngoại quốc đua nhau can thiệp cho ông từ nhiều năm trước.Vì tên tuổi ông đã vang khắp thế giới nên lần này được tha ra ông sống tươngđối thoải mái hơn những lần trước, mặc dầu sức khỏe rất yếu kém, vừa bị đau thầnkinh, đau tim, sa trực tràng và một con mắt xem không còn rõ. Ngày 2 tháng 6 năm1993 ông đã có thể tiếp nhà báo Nam Trân và trả lời 16 câu hỏi của cô tại ngay tư gia ởĐường Nguyễn Công Trứ, Hà Nội.Việc ông Nguyễn chí Thiện được sang Mỹ theo chương trình ODP là nhờ bà ĐỗMùi, Chủ Nhiệm báo Việt Nam Tự Do tại San Jose đã yêu cầu ông Noboru Masuoka,Đại Tá Không Quân hồi hưu, người Mỹ gốc Nhật đứng ra can thiệp với đại sứ việt cộngLê văn Bàng tại Liên Hiệp Quốc. Ông Masuoka cũng gửi thư cho Tổng Thống BillClinton và Ngoại Trưởng Christopher cùng nhiều nhân vật có thế lực khác trong chínhphủ Mỹ cho ông được đứng ra bão lãnh cho nhà thơ Nguyễn chí Thiện. Cuộc vận động129 PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ