PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

chủ nghĩa cộng sản hứa hẹn ?Tôi cảm thấy trong mình cục cựa một cái gì giống như sự thức tỉnh’’. (trang 32-33)Về cá nhân ông Hồ chí Minh,Vũ thư Hiên có một nhận định phức tạp do cảm tình của ông đối với một ngườitương đối thân của gia đình, và một ‘’anh hùng dân tộc’’, bình dị, đáng yêu trong nhữngnăm đầu khi tâm hồn ông còn non trẻ, pha lẫn với những nhận thức của một trí óc đãphát triển khi va chạm với thực tế của cuộc đời về một Hồ chí Minh, lãnh tụ sắt đá cốtình làm ngơ trong những vụ tàn sát hàng vạn sinh linh, như trong cải cách ruộng đấtv.v…Chúng ta hãy nghe một vài đoạn trong tác phẩm của ông:‘’Không biết tôi đúng hay không đúng, đúng được bao nhiêu, trong ý nghĩ rằngthế hệ cha chú tôi bị sự sùng bái Hồ chí Minh làm cho mù quáng, tước bỏ nơi họ tinhthần độc lập suy nghĩ. Rất nhiều hậu quả tồi tệ mà một cuộc cách mạng trong sáng vềmục đích đem lại cho dân tộc là do sùng bái cá nhân.Sau cách mạng tháng Tám uy tín của ông Hồ chí Minh vút lên như diều gặp gió.Cùng với thắng lợi của cuộc kháng chiến uy tín của ông càng lên cao hơn nữa. Ôngkhông phải chỉ là ‘’cha già dân tộc’’ của Việt Nam, mà còn là đấng chí thánh của phongtrào giải phóng dân tộc.‘’Người ta sẵn sàng chết cho Bác Hồ, đồng hóa Bác với Tổ Quốc. Các chiến sĩsung trận hô lớn ‘’Vì Đảng, vì Bác tiến lên’’. Những đảng viên trong lễ kết nạp giơ taytuyên thệ trước chân dung ông đặt trang trọng trên ‘’bàn thờ tổ quốc’’, trên nền đảng kỳ.Hiện tượng sùng bái này, nói cho đúng, một thời có tác dụng tốt, nó kích thích quầnchúng tham gia kháng chiến chống Pháp. Không có nó cuộc kháng chiến chống Phápkhó lòng đạt được những thành công như nó đã đạt được.Điều đó không lạ. Quần chúng Châu Á cần có minh chủ trong mọi cuộc nổi dậy.Không có minh chủ thì không có phong trào là hiện tượng đặc thù và phổ biếncủa những quốc gia lạc hậu.’’ (trang 508)‘’Trong xà lim tôi có thừa thời gian để suy gẫm. Trong những điều tôi suy ngẫmcó sự rà soát lại bệnh sùng bái ông Hồ chí Minh mà thế hệ chúng tôi, kẻ ít người nhiều,đều mắc phải’’. (trang 457)‘’Bây giờ tôi mới hiểu: Thì ra con người đối với Hồ chí Minh không là gì cả…Conngười là vốn quý nhất, tôi từng nghe ông nói với mọi người trong lần gặp anh hùng Lavăn Cầu ở Thác Dẫng, mùa Thu năm 1950. Staline cũng nói thế. Mao trạch Đông cũngnói thế. Mà đúng: Con người chỉ là vốn thôi, để kinh doanh cái gì đó. Khi là vốn nó thôilà người.Trong hành xử ông là một diễn viên kỳ tài, như sau này tôi được biết. Cha tôi có kểchuyện khi đi thăm bức tường công xã Paris ở nghĩa trang Père La Chaise (1946), cócác quan chức Pháp tháp tùng, ông Hồ sụt sùi khóc, lấy khăn tay thấm nước mắt. Trởvề khách sạn, cha tôi hỏi làm sao ông khóc đuợc, ông trả lời: ‘’Mình làm chính trị, khicần khóc phải khóc được, khi cần cười phải cười được, mới làm chính trị được chứ’’.Cha tôi có ghi lại việc này trong hồi ký ‘’Tháng Tám Cờ Bay’’ (trang 459)Đến bây giờ chẳng còn ai không biết tác giả Trần dân Tiên của cuốn ‘’NhữngMẩu Chuyện Về Cuộc Đời Hoạt Động Của Hồ Chủ Tịch’’ là chính Hồ chí Minh.‘’Trong lịch sử thế giới có lẽ đây là lần đầu tiên và duy nhất nhân vật đứng đầuquốc gia tự viết tiểu sử mình với những lời lẽ ca ngợi chính mình. Những lời ca tụngBác Hồ trong tập ký sự ký tên T.Lan , những bài báo ký tên T.L., A.G. và nhiều tên khácnữa cũng chẳng có thể đổ cho người khác được. Ông Hồ tự ca tụng, chuyện đó là cóthực. Một việc làm thừa, hơn nữa ngớ ngẩn, không cần đến những bài báo ấy uy tín49PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ