PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

Và Bút Bi nhận xét: ‘’Đất nước nghèo đói rồi sẽ có ngày khá hơn, pháp luật lỏng lẻo rồira sẽ chỉnh đốn quy củ, nhưng luân lý đạo đức là cái giềng mối của dân tộc mà hư hỏngthì phải nhiều thế hệ mới khôi phục…và trong lịch sử loài ngưòi đã từng có những dântộc bị xóa sổ vì đạo lý suy đồi’’.Liền sau nhận xét của Bút Bi, Nguyễn ngọc Lan đã nêu lên một sự kiện khác màông cho là nguồn gốc của mọi sự tồi tệ ở Việt Nam:…một giáo sư trường đại học tổng hợp đi công tác mang về 10 xe honda, gần100 chiếc xe đạp …làm quà biếu. Hồ Anh Tuyết, công nhân lao động hợp tác ở Đức gửivề 50 TV màu và 24 chiếc tủ lạnh. Nếu đạo đức có suy đồi, thì chuyện đám tang conchó hay chuyện giết mẹ chỉ là hậu quả, triệu chứng, còn những chuyện ‘’buônlậu…đàng hoàng’’ như thế này mới thuộc loại căn nguyên nhức nhối hơn’’.3. Công Giáo, Phật Giáo trong cùng một gia đình cán bộ cộng sản‘’Ăn sáng và uống cà phê với Hoàng ngọc Biên, Cao xuân Hạo, Hoàng phủ NgọcTường. Cao xuân Hạo: Cha tôi trong những ngày gần chết chỉ đọc Imitation de Jésus-Christ và cầu nguyện tuy suốt đời cụ theo Lão Trang, chê Mác, còn tôi thì mác-xít(không như người ngoài nghĩ là ngược lại, ông cụ tôi mới mác-xít hơn tôi). Có lúc tôi đãđâm hoảng: Ông cụ mà xin mời Cha Cố đến rửa tội cho thì mình cũng phải chiều ý chứbiết làm sao, nhưng thiên hạ sẽ hiểu thế nào. Chưa hết, ông cụ tôi qua đời, bà cô tôi,Sư Bà Diệu Không, vào đây hạ lệnh không ai dám cãi là phải chôn cất ông cụ theo nghithức Phật Giáo.’’ (1.2.1988)4. Nhà văn cộng sản có tầm vóc, vai vế trong hội nhà văn viết về tôn giáoTuần báo Văn Nghệ, số 11 (12.3.1988) trang 3 đăng ‘’Mấy lời nói lại và nói thêm’’của Nguyễn Khải xung quanh vấn đề tôn giáo…quả là can đảm:‘’…Tôi nghĩ, con người sở dĩ khác với con vật vì nó không chỉ sống cho cái bâygiờ, cái tức thì, cái trước mắt, mà còn dám sống cho một niềm tin cao đẹp, thiêng liênghơn là chính bản thân nó. Hoặc là niềm tin vào một lý tưởng xã hội. Hoặc là niềm tinvào một lý tưởng tôn giáo. Viết về những con người sống cho một lý tưởng xã hội làcông việc quen thuộc của chúng ta, khỏi bàn cãi. Nhưng quan tâm một cách thông cảmvà trân trọng những người sống cho một niềm tin tôn giáo trong sáng có phải bị chêtrách là sai lệch không ? Là có khuynh hướng duy tâm không ? Cái thế giới tinh thầncủa con người là vô cùng phức tạp, vì sự vận động của nó luôn luôn nhắm tới cái thậtcao và cái thật xa. Càng có tuổi thì cái nhu cầu hướng tới cái tận thiện tận mỹ thậm chítới cái vô cùng nữa càng mãnh liệt. Gần như là day dứt, một khắc khoải. Những day dứtvà khắc khoải ấy có nhiễm chút nào cái hương vị của tôn giáo ? Hoặc chỉ là một nhucầu rất tự nhiên của con người vốn không cam chịu dừng lại trước bất kỳ một giới hạnnào ? Tôi ao ước được tiếp tục phiêu lưu vào cái cõi mênh mang và đầy bí mật này,dầu biết là hết sức nguy hiểm, rất dễ trượt ngã, nhưng không sao dửng dưng nổi, vì lờimời gọi của nó lại quá quyến dũ.’’ (12.3.88)5. So sánh gián tiếp sự đào tạo nhân tài của chế độ cũBáo SGGP hôm qua đăng danh sách các Bác Sĩ, chuyên viên trong kíp thực hiệnca mổ Việt-Đức (song sinh dính liền, chú thích của Minh Võ). Trừ một ông đóng vai phụxuất thân từ Hà Nội, còn toàn là những người đã học Y Khoa Sài Gòn, hay thành phốHồ chí Minh. Những vai chính lại có lý lịch phải kể là rất xấu, Bác Sĩ Trần Đông A,Trưởng kíp mổ vốn là Quân Y Sài Gòn cũ, Bác Sĩ Trung Tá, Thiếu Tá gì đó của…NhảyDù…đã từng tu nghiệp bên Mỹ và còn là người…Công Giáo. Bác Sĩ Trần Thành Trai,cũng học Sài Gòn, cũng Quân Y, Biệt Động Quân cũ v.v…Âu cũng là một chuyện ‘’TạoHóa nghiệt ngã’’ chăng ?93PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ