PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

(trang 297)Bùi Tín cho rằng Cộng Đồng Người Việt, mà ông bảo trong số đó có nhiều ngườiđã vào quốc tịch Mỹ, nên tuân theo chính sách của chính phủ Mỹ bỏ cấm vận và tái lậpquan hệ ngoại giao với cộng sản Việt Nam, để ‘’tăng thêm sức đấu tranh. Ai vắng mặtsẽ bị thiệt, sẽ tự đứng ngoài quá trình dân chủ hóa Việt Nam. Hồi ấy tôi đã có dịp kiếnnghị với cộng đồng: Nên lập một quỹ và cử người, lập tổ chức chăm lo: ...giúp dỡthương binh, lập học bổng cho các tỉnh thành... góp tu bổ, chùa...nhà thờ...lập quỹ từthiện giúp các người bị bệnh hiểm nghèo, hủi (cùi), ho lao...’’ (trang 304).‘’Quan hệ với trong nước là cả một cuộc đấu tranh. Không phải nhất nhất làmtheo yêu cầu của chính quyền cộng sản, mà là mặc cả, thương lượng, đề ra điều kiện,tương nhượng, có phần lợi này bù cho bất lợi kia, nhưng người có tiền, có vốn, có kiếnthức bao giờ cũng ở lợi thế, theo nguyên tắc ai chi tiền người ấy chi phối’’. (trang 305)Cuối cuốn ‘’Mây Mù Thế Kỷ’’, nơi phần Phụ Lục, người đọc thấy có bức thư viếttay của Bùi Tín gửi Lê khả Phiêu, lúc mới lên làm tổng bí thư đảng, sau đại hội 8. Trongbức thư này ông có đề nghị Phiêu họp trung ương đảng.‘’để giải quyết các vụ án ‘’Nhân Văn Giai Phẩm’’, ‘’xét lại chống đảng’’, và việc bỏtù hàng trăm ngàn viên chức sĩ quan chế độ cũ ở miền Nam, sự kiện thuyền nhân bithảm, việc thu vàng, buôn bãi, bán tàu...với vô vàn nạn nhân thê thảm’’ (trang 336)Đôi dòng cảm nghĩ về con người và lập trường của Bùi Tín.Qua mấy chục trang trên, có thể tóm tắt về con người và lập trường chính trị củaBùi Tín như sau: Bùi Tín sống tuổi ấu thơ trong một gia đình quan đại thần. Lớn lêntrong môi trường văn hóa Tây Phương. Những cán bộ cộng sản cao cấp xuất thân từgia đình công nhân, hay nông dân nghèo sẽ bảo Tín gốc phong kiến, tiêm nhiễm ảnhhưởng thực dân Pháp, từ nhỏ đã quen với nếp sống tiểu tư sản (tạch tạch sè). Đến lúctrưởng thành đi theo tiếng gọi kháng chiến, rồi gia nhập đảng cộng sản. Từ đó từ tư duyđến nếp sống bị đúc khuôn trong ý thức hệ Mác Xít. Vì ngộ nhận cũng như bao trí thứckiệt xuất khác cũng có lúc ngộ nhận, như ông viết, ông đã phục vụ hệ thống mác xíttrong một thời gian dài 30 năm. Chỉ cho đến 1975, khi có dịp so sánh hai chế độ miềnNam và miền Bắc ông mới bắt đầu nhận ra mình đã lầm. Và khi có dịp chứng kiến sựsụp đổ của Liên Xô ông mới dứt khoát với quá khứ. Ông công khai nói lên lời sám hối.Hơn thế nữa ông hăng say kêu gọi các đồng chí cũ của ông hãy phá bỏ tư duy cũ, chếđộ cũ, thiết lập một chế độ dân chủ đa nguyên. Ông cũng tích cực vận động với cácnhân vật có ảnh hưởng trong chính giới và nhân dân Mỹ ủng hộ lập trường đa nguyêncủa ông. Ông không ngần ngại thẳng thắn phê bình một số người còn nuôi hy vọng lậtđổ chế độ cộng sản Việt Nam bằng bạo lực. Ông cũng ủng hộ việc Mỹ bỏ cấm vận ViệtNam và tái lập bang giao với Việt Nam. Điều này làm một số người Việt quốc gia ở hảingoại lúc ấy bất bình. Ông đã cố giải thích lập trường của ông và mong những ngườichống cộng ‘’cực đoan’’ nhìn rõ thực tế trong nước và cân nhắc cái lợi cái hại giữa cấmvận và bỏ cấm vận. Lý luận của ông không phải không có cơ sở. Trong bức thư gửitổng bí thư Lê khả Phiêu, ông khẳng định ông không có mưu đồ chính trị. Ông chỉ ướcmong trong nước có tự do dân chủ, tự do báo chí để ông có thể ra một tờ báo cá nhânhầu cổ võ cho dân chủ đa nguyên. Đa nguyên theo ông hiểu là người cộng sản phải tôntrọng những người trước kia mà họ gọi là ‘’ngụy’’, và người quốc gia cũng phải tôn trọngquyền bình đẳng của những người cộng sản trong chính quyền dân chủ tương lai.So sánh với tất cả các tác giả được đặt thành một chương trong soạn phẩm này,theo tôi nghĩ, Bùi Tín là người có ảnh hưởng nhất, dám nói mạnh và có lập trường rõrệt, và cũng là người đưa ra được những giải pháp cụ thể, nhờ được sống ở bên ngoài,162 PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ