PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

‘’Nguyễn Văn Linh, theo cha tôi nhận xét, là người hiền lành, chân thật. Ông cũngđã trải qua nhà tù đế quốc, có tinh thần cách mạng kiên định, là người thực hiện chứkhông phải người sáng tạo.‘’Dưới thời tổng bí thư Nguyễn văn Linh trên văn đàn Việt Nam đã xuất hiện mộtsố tác phẩm dám nói lên sự thật, tuy không nhiều….‘’Chính là nhờ có Nguyễn văn Linh mà các văn nghệ sĩ bị buộc tội oan trong vụNhân Văn- Giai Phẩm mới được phép xuất hiện trở lại với người đọc.‘’Không có Nguyễn văn Linh thì Dương thu Hương không thể xuất bản được BênKia Bờ Ảo Vọng, Thiên Đường Mù, cho dù sau đó chị có bị trấn áp, bị bỏ tù rồi được thảra, được xin lỗi, sau này còn được cầm hộ chiếu đi Paris’’. (trang 296-297)Võ nguyên Giáp:‘’Nói đến Võ nguyên Giáp, cha tôi nhận xét ông Giáp có nhược điểm hay tránh nékhi xảy ra bất đồng ý kiến. Với vẻ ngoài bình thản, pha chút cao ngạo, nhiều ngườitưởng ông kiêu ngạo đặt mình trên những cuộc tranh luận. Thực ra ông bao giờ cũngsẵn sàng chịu lép vế trước người đối thoại hùng hổ. Tất nhiên, ở cương vị của ông sốngười dám áp đảo và áp đảo được ông không nhiều’’. (trang 358)‘’Rồi xem Văn (Võ nguyên Giáp) nó có dám chống lại thằng Duẫn với thằng Thọkhông ? cha tôi nói. Tính nó vậy đấy, đứa nào to mồm là nó im. Chán lắm!Sự việc diễn ra đúng như cha tôi tiên đoán. Võ nguyên Giáp im lặng ngay từ đầu,trong cuộc họp bộ chính trị trước khi họp trung ương’’. (trang 359)‘’Đúng là trong thời gian này trí thức có hướng về Võ nguyên Giáp thật. Người tatin Tướng Giáp, bởi vì ông đã từng là giáo sư Trường Thăng Long, chẳng gì cũng là tríthức, là người co học, chứ không phải loại dùi đục chấm mắm cáy.‘’Nhưng Tướng Giáp lại chẳng phải như người ta nghĩ. Ông đã phụ lòng tin của tríthức. Thậm chí khi những đòn chuyên chính vô sản giáng xuống những người thân cậncủa ông, ông đã không dám hé răng nói một lời, mà chỉ ngoan ngoãn né sang một bên,mặc cho Lê Duẫn và Lê đức Thọ muốn làm gì thì làm’’. (trang 334)Nơi trang 350 và 351 tác giả đã nói lý do Tướng Giáp bị thất sủng là do Lê đứcThọ, dưới sự chỉ đạo của Lê Duẫn, đã khui ra bằng chứng ông Tướng này khi còn làhọc sinh đã khúm núm trước Pháp để xin du học, và khoảng năm 1964 có tin đồn Giáp‘’lén lút liên lạc với Nikita Khrutshchev’’ bị đảng phát hiện. Nếu Hồ chí Minh không canthiệp có lẽ Tướng Giáp đã bị thanh trừng. Có lẽ những tỳ vết đó trong lý lịch ông làmông đành cam phận ? Nghĩa là chịu hèn cũng như nhiều người khác trong chế độ cộngsản ?Phạm văn Đồng:‘’Tôi là Thủ Tướng lâu nhất thế giới và cũng là Thủ Tướng khổ nhất thế giới. LàmThủ Tướng thật, tôi chẳng có quyền gì hết...’’‘’Ông Ưng văn Khiêm bình luận: Anh chàng này có một cái tội: Đó là biết mìnhkhông có quyền làm bất cái chi không có phép Ba Duẫn với Sáu Thọ mà lại không dámtừ chức. Ông Trần văn Giầu hóm hỉnh: ‘’Cái đít con người ta có trí nhớ. Nó nhớ cái ghế’’.Tôi được nghe Phạm văn Đồng nói chuyện nhiều lần. Ông tỏ ra là người biết nhiều hiểurộng, nhưng tôi thấy ít ai nói chuyện vô duyên như ông’’. (trang 294)‘’...Mai Lộc vốn rất sùng kính Phạm văn Đồng buồn rầu nói với tôi: ‘’Thần tượngcủa tôi sụp đổ rồi. Không ai mời ông ta cứ đòi đến, leo lên bục mà ba hoa, chẳng aibuồn nghe mà vẫn cứ nói’’.‘’Phạm văn Đồng, theo bà (mẹ tác giả) nhận xét là người không xấu, nhưng baphải, vụng về và vô tích sự...Dư luận ca ngợi ông liêm khiết, ông đứng đắn, nhưng57PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ