PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

‘’chân lý thuần túy’’, khó nuốt đối với đảng và nhà nước’’.Và:‘’Chỉ nhìn qua những cuộc con đấu tố cha, vợ tố chồng, con đấu tố mẹ cho tathấy cách mạng không làm cho con người lương thiện hơn. Ngày nay trên đất nước taluân lý giáo dục suy đồi, điều đó không có gì lạ cả. Chỉ dậy hận thù, không dậy thươngcha thương mẹ, chỉ thương đảng thương bác, kể cả Mao xếnh Xáng. Bài thơ của ôngtrung ương đảng nọ khóc Staline hồi nào đó cũng đủ biện minh cho thấy nguyên nhânsâu xa của suy đồi đạo đức’’.Miên man từ chuyện nọ sang chuyện kia, toàn những chuyện đau lòng, vị LinhMục kết thúc bức thư dài bằng một ước mong:‘’Mong rằng những người lính của bên này hay bên kia đã ngã gục trên bãi chiếntrường và đã tan vào đồng ruộng, pha vào núi sông đất nước này’’ sẽ đoàn kết nhữngngười còn sống thành một cộng đoàn yêu thương cùng nhau xây dựng đất nước.’’Ngày 16.10.1990 ông viết:‘’Khi người cộng sản bị bắt giam và bị tra tấn, anh em ta đã lớn tiếng phản đốibằng những cuộc xuống đường, thăm nuôi tù chính trị, viết bài trên tạp chí Đối Diện, bịđưa ra tòa biết bao lần, và tôi với tư cách chủ nhiệm, bị lên án 5 năm cấm cố và báo ĐốiDiện bị đóng của vĩnh viễn.Sau ngày chế độ xã hội chủ nghĩa được thiết lập ở miền Nam, anh em ta cũng đãphản đối những vi phạm nhân quyền và vì thế mà anh bị quản chế tại gia, còn tôi bị đàyra Duyên Hải.Như vậy là chúng ta đã thực thi chức năng ngôn sứ của người Kitô hữu và đãkhông im lặng trước bất công của bất cứ chế độ nào…’’Ngày 12.1.1991 ông cho Nguyễn ngọc Lan biết có người nghe Đài BBC hômtrước nhắc lại vụ Tín-Lan xảy ra đã hơn nửa năm, và nhận xét rằng như vậy là vụ nàycòn quan trọng hơn cả vụ Nguyễn Hộ-Tạ bá Tòng, vì không phải nó chỉ liên quan đến cánhân hai người mà là cả cộng đồng Công Giáo. Ông cũng nhắc lại lời của Bùi Tín chorằng nó còn liên hệ đến thái độ chính trị của đa số nhân dân Việt Nam rồi ông so sánh:‘’Chúng ta là tiếng nói của những người không có tiếng nói hay không dám nói.BBC ca ngợi Bùi Tín là can đảm. Nhưng dù sao Bùi Tín cũng còn cái thẻ đảng viên caocấp để nói thẳng. Phần anh em chúng ta, chúng ta không có một chỗ dựa nào ngoàiđức tin. Chúng ta không có đảng phái lực lượng nào hậu thuẫn. Kể cả hậu thuẫn côngkhai của Giáo Hội Việt Nam trên phương diện tinh thần. Chúng ta dựa vào đức tin, vàoTin Mừng để trở thành tiếng nói của những người không có tiếng nói’’.Từ ngày có đổi mới ở Liên Xô và các nước Đông Âu, cũng như nhiều trí thứckhác ở trong nước, hai ông Lan và Tín thường theo dõi thời cuộc trong các báo TâyPhương hoặc những tờ ‘’Les Temps nouvaux’’, ‘’Sputnik’’ của Liên Xô, mặc dù rất khókhăn mới tìm được, vì chính quyền cấm bán cho dân chúng. Trong bức thư đề ngày8.12.1990 viết cho Nguyễn ngọc Lan, sau khi nói đến tình trạng trong nước ‘’Vũ nhưCẩn’’, vẫn như cũ, Chân Tín đã trích nguyên văn, không dịch, mấy lời của LegorJakovlev, tổng biên tập tuần báo ‘’Nouvelles de Moscou’’:‘’Mais dans quel abime mon pays, qui était si riche, a-t-il sombré en l'espace de73 ans qui se sont écoulés depuis la Révolution d'Octobre ?’’Trước khi nói lên lời đau xót đó, ông viết:‘’Je suis assis à mon bureau et j'entends ma petite fille de trois ans bavarder avecsa poupée. Elle lui dit: ‘’Tu vois, nous n'avons rien, ni thé, ni lait concentré, rien du tout’’.Elle ne fait que répéter ce qu'elle entend à longueur de journée, dans la bouche des173 PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ