PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

không hề nghĩ tới chứ đừng nói phạm’’. (trang 215)Những trang 17-20 đã được dùng để nói tới cái chuyện tịch thu cả vợ trongtrường hợp địa chủ bị hành quyết hay đi tù:(cước chú 4) Câu này liên quan đến những bà ‘’vợ bị tịch thu’’. Cũng nên ghinhận là nó có lợi cho những người chồng mới hơn những người chồng cũ hợp pháp.Và cũng nên ghi nhận là cái được nói đến ở đây như ‘’cuộc hôn nhân thứ hai’’ trong vănbản chẳng có gì là hợp pháp cả, vì những cuộc hôn nhân mới đó đâu có chứng từ gì.Chỉ có cuộc hôn nhân đầu mới hợp pháp’’.Những từ mà tác giả dùng ở đoạn trên, chồng mới chồng cũ, cuộc hôn nhân thứhai, thứ nhất là có ý nói đến các bà ‘’vợ bị tịch thu’’ có chồng chính thức, cuộc hôn nhânđầu, có hôn thú hẳn hòi, nhưng khi chồng cũ bị kết án địa chủ rồi bị bắt đi tù, sau xétthấy bị oan cho trở về thì thấy vợ mình đã bị một đảng viên khác cuỗm mất bèn đi kiệnđể đòi lại. Nhưng theo cách hành xử của đảng thì người chồng mới lại có lợi thế hơnchồng cũ.Hai chiến dịch Giảm Tô và Cải Cách Ruộng Đất đã phạm phải những sai lầmnghiêm trọng. Các nhà lãnh đạo cộng sản đã trù liệu trước được những sai lầm đó,nhưng họ cố ý cho nó xảy ra để sau đó sẽ tiến hành kế hoạch sửa sai cũng được trùliệu từ trước. Tác giả dùng hình ảnh uốn khúc tre cong làm ví dụ. Muốn cho nó thẳng lạithì phải uốn quá một chút rồi thả ra thì nó sẽ vừa. Nhưng khi thả ra khúc tre vì được uốnquá xa nên sức bật trở lại quá mạnh làm kẻ uốn bị thương. Đây chính là hậu quả củaviệc sửa sai. Nông dân đã lợi dụng chiến dịch sửa sai này trả thù những kẻ trước kia,trong Cải Cách Ruộng Đất, đã hành hạ họ. Những kẻ đã từng vu oan giá họa cho kẻkhác nay đến lượt mình ‘’bị cắt lưỡi, nhét phân vào miệng’’...Ông cũng nói đến trườnghợp đông đảo nhân dân vùng dậy tấn công bộ đội, điển hình là nông dân Ba Làng,Quỳnh Lưu, Nghệ An. Có tới 20 ngàn người võ trang thô sơ gậy gộc tấn công cả một sưđoàn quân chính quy. (trang 228) Dĩ nhiên là cuộc nổi dậy bị dập tắt cũng giống nhưcác cuộc nổi dậy ở Poznan, Balan và Budapest, Hungary trong những tháng gần đó. Vìgậy gộc làm sao địch nổi súng đạn.Hơn nữa đó chỉ là một cuộc nổi dậy bộc phát không có tổ chức.Ngoài nông dân ra những nhà trí thức và văn nghệ sĩ ở Hà Nội cũng lợi dụngchiến dịch sửa sai để công kích đảng. Sinh viên thì có tờ ‘’Đất Mới’’. Văn Nghệ sĩ thì cóhai tờ ‘’Giai Phẩm’’ và ‘’Nhân Văn’’. Trong số những người viết cho những tờ báo nàycó rất nhiều đảng viên trẻ. Đặc biệt là chủ bút tờ Nhân Văn lại chính là Nguyễn HữuĐang, một đảng viên kỳ cựu có nhiều thành tích, thứ trưởng trong chính phủ đầu tiên.Hai người được nói đến một cách trịnh trọng là Luật Sư Nguyễn Mạnh Tường và HọcGiả Phan Khôi.‘’Giới trí thức thường tự miêu tả như ‘’vợ bé của chế độ’’ có ý nói đảng chỉ tántỉnh ve vãn họ mà không có ý định cưới hỏi đàng hoàng. ‘’Hôn nhân’’ là vinh dự rõ ràngchỉ dành cho công nhân và nông dân. Sự khác biệt giữa ‘’kẻ đắp chăn bông’’, ‘’kẻ lạnhlùng’’, theo kiểu nói Việt Nam, đã được Nguyễn Mạnh Tường nhấn mạnh trong diễn văncủa ông như sau:‘’Những người trí thức tham gia Kháng Chiến...đã bị vỡ mộng một cách đắng caykhi nhận ra rằng đảng không tin họ, bất chấp nhiều hy sinh họ đã phải chịu vì đảng. Họđã đòi hỏi quá đáng không ? Họ có đòi phải được làm bộ trưởng, đại sứ không ? Không.Họ không đòi hỏi gì cả. Phần đông trí thức không có tham vọng và sẵn sàng dànhnhững chức tước đó cho những nhà chính trị và đảng viên. Họ chỉ mong cống hiến khảnăng và kinh nghiệm của mình để phục vụ nhân dân và bảo vệ danh dự và sự tự do tư14PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ