PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

Sau khi được tin Tướng Trần Độ bị đảng khai trừ vào đầu năm nay, Hà sĩ Phu đãcùng với Lữ Phương gửi cho viên Tướng này mỗi người một lá thư bày tỏ cảm nghĩ củamình, vừa để tỏ tình cảm thông, vừa để góp thêm ý về lập trường của một người đãtừng theo đảng lâu năm. Tiêu đề của bức thư là ‘’Chia vui với bác Trần Độ.’’ (5) Nguyênhai chữ chia vui đã đủ nói hết ý nghĩa của lá thư. Tại sao lại vui ? Vì không phải bị khaitrừ. Mà là ‘’được khai trừ’’, được thoát ra khỏi đảng. Chỉ nguyên cái tiêu đề đó đã nói lênhết sự đánh giá đảng của Hà sĩ phu. Nhưng để yên ủi và trấn an Trần Độ, cũng nhưgián tiếp trấn an những người đã từng phục vụ đảng trong một thời gian, Hà sĩ Phu đãđặt ra một ranh giới rõ rệt, đồng thời cũng cố dung hòa chủ nghĩa Mác Lê với chủ nghĩayêu nước trong những hàng chữ rành mặch như sau:‘’Trong quan hệ mục đích phương tiện thì yêu nước là mục đích, phong trào cộngsản là phương tiện. Trong quan hệ trao đổi năng lượng thì chủ nghĩa Mác-Lê đã ký sinhtrên nguồn năng lượng vô tận của chủ nghĩa Yêu nước.’’Ông ngụ ý trong những hàng kế tiếp: Nếu có một ‘’tấm lòng cộng sản’’ thì nhữngngười cộng sản cần phải gạt bỏ cái cây tầm gửi (ký sinh) kia đi đừng để nó ăn bám vàolòng yêu nước của mình. Như vậy, cũng như trong các bài viết của ông trước đó, Hà sĩPhu không dám phủ định hoàn toàn công dụng, trong quá khứ, của chủ nghĩa Mác-Lêvà của đảng, có lẽ vì ông còn sợ, còn cần thủ thế.Ký giả Mõ Bà trong một số báo gần đây trên tờ Phụ Nữ Diễn Đàn đã nêu lên mộtcâu đối của Hà sĩ Phu phê bình đảng một cách văn vẻ về thái độ sợ ‘’diễn biến hòabình’’ như sau:‘’Nhà vô địch luôn sợ địch vô nhà’’ và đồng thời cho đăng câu đối của một độc giảL: ‘’Đảng độc tài chỉ có tài độc đảng’’. Trong bối cảnh đòi dân chủ đa nguyên đa đảng,chắc hẳn ‘’đảng ta’’ nghe thế cũng nhột nhạt lắm.Nhận xét về tác giả và cố gắng lật hòn đá tảng của ông.Căn cứ vào tin từ trong nước cũng như ở hải ngoại và những gì chính tác giả đãcho biết, thì Hà sĩ Phu phải là con người đặc biệt. Không phải dòng giống trí thức, cũngkhông phải con ông cháu cha, lại không phải đảng viên mà ông được đi du học ngoạiquốc, đậu tới Phó tiến sĩ sinh học, lại có khả năng lý luận của một nhà khoa học về xãhội, dám là người đầu tiên trong chế độ đứng lên phê bình chủ nghĩa Mác, phê bìnhđảng, phê bình một cách khéo léo cả lãnh tụ tối cao Hồ chí Minh. Nhất là, mặc dùnhững tư tưởng cực kỳ ‘’phản động’’ như vậy, ông ta vẫn không bị thủ tiêu, mà chỉ bị án12 tháng tù rồi được thả để chỉ còn bị ‘’giam lỏng’’.Điều đó khiến có nhiều người nghi ông là ‘’cò mồi’’, ‘’chống cuội’’. Nhưng thiếtnghĩ đó chỉ là mối nghi ngờ dè dặt thường lệ do kinh nghiệm ‘’cộng sản là vua mánhlới’’. Dầu sao đọc ông những người chống cộng cũng thấy có nhiều điều đáng khâmphục, tuy chưa hoàn toàn hài lòng, vì ông vẫn còn kiêng nể ông Hồ, ông Mác phần nào,có lẽ cũng chỉ để thủ thế, dùng đấy như lá bùa hộ mệnh chống lại sự hãm hại của cáiđảng còn đầy quyền lực.Tác phẩm ‘’chia tay ý thức hệ’’ đúng là một tham vọng quá lớn. Bởi vì Mác là mộttriết gia (mặc dầu có nhiều người không đồng ý), một kinh tế gia, một nhà cách mạng xãhội đã từng làm rung động Âu Châu vào nửa cuối thế kỷ trước. Chủ nghĩa cộng sản, tuynay đã chứng tỏ là ảo tưởng, vô nhân, thất bại, nhưng đã từng lôi cuốn, mê hoặc nhiềunhà trí thức, làm nguồn cảm hứng cho nhiều nhà ái quốc đi vào con đường giành độclập cho xứ sở. Vậy mà chỉ để hơn trăm trang giấy nhằm triệt hạ những thứ đó bằng mộtsố biện luận cô đúc, vắn gọn, thì dĩ nhiên không thể nào làm vừa ý những nhà nghiêncứu thận trọng.38PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ