PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

nước, các đảng viên cộng sản đã kiên cường chịu cực chịu khổ, hy sinh để cuối cùnggiành được thắng lợi vẻ vang.Nhưng từ sau kháng Pháp thành công, đảng cộng sản đã phạm phải những lỗi lầmkhông thể tha thứ trong các chiến dịch giảm tô, cải cách ruộng đất, và các cuộc trấnphản đối với những người có tư tưởng khác với từ Giai Phẩm và cái gọi tưởng chínhthống, như trong các vụ án Nhân Văn là nhóm xét lại chống đảng. Cuối cùng chắc ôngcũng cùng một phán xét như cha ông là phải gạt bỏ sự lãnh đạo của đảng cộng sản thìnước nhà mới khá. Sau đây là một vài đoạn trích dẫn:‘’Một trong những điều khó hiểu đối với tôi hồi ấy là tại sao, vì lẽ gì những nhàcách mạng Việt Nam thuộc thế hệ cha chú tôi, lúc đó còn đông đúc, lại chịu chấp nhậnmột mô hình xã hội quỷ quái như vậy ? (trang 508)Những người cách mạng năm xưa đã xây dựng nên cái gì vậy ?Theo cái que chỉ của thợ cả, những người thợ rèn ngày đêm quai búa, hình dungmình đang làm nên bông hoa hạnh phúc cho nhân dân. Nhưng khi ngẩng đầu lên để laumồ hôi đầm đìa trên mặt họ chợt nhận ra rằng trước mặt mình không phải bông hoa, màlà cái cùm kiên cố.’’ (trang 316)‘’Từ cải cách ruộng đất trở đi tập tục này (tôn vinh đảng, chú thích của Minh Võ)lan rộng và ăn sâu trong sinh hoạt của dân chúng. Người dân mở miệng ra là ‘’Nhờ ơnđảng, chính phủ’’. Người ta nói: ‘’Nhờ ơn đảng, chính phủ, mùa màng năm nay khá, giađình em tạm đủ ăn’’, ‘’Nhờ ơn đảng, chính phủ, nhà em vừa sinh thằng cu’’. Quenmiệng người ta còn nói: ‘’Nhờ ơn đảng, chính phủ, cái mụn chốc thằng cu nhà em đỡrồi, em lấy cao nhà ông lang Sửu đấy ạ !’’ Trong nhân dân cũng vào thời kỳ này xuấthiện câu ca dao thú vị nói rất trúng cách tuyên truyền của đảng về những thành tựu lãnhđạo:Mất mùa là tại thiên tai,Được mùa là tại thiên tài Đảng ta…Đảng là đấng Tối Cao, như Chúa Trời.‘’Đảng còn hơn cả Chúa Trời nữa, vì Chúa Trời vô hình vô ảnh, còn đảng là cóthực, cũng như những nhà tù của Đảng là có thực, Đảng là người quyết định hết thảy,Đảng cho thì có, Đảng lấy thì mât.’’ (trang 414)‘’Chúng tôi không nhận ra một điều rằng những nhà lãnh đạo chúng tôi là nhữngngười không có nghề nghiệp, họ chỉ biết phá, chứ không biết xây. Không biết và cũngkhông thèm học cách quản lý xã hội sao cho ra nhiều của cải, quen sống bằng chiếntranh, nhờ chiến tranh mà tồn tại. Họ chỉ chú trọng xây dựng các lực lượng vũ trang đểlàm tiếp chiến tranh. Bằng tiền và vũ khí người khác….‘’Người có luân thường không thể tôn trọng đảng còn vì một lẽ: Lúc nào đảngcũng chì chiết, cũng nhắc đi nhắc lại không mệt mỏi rằng các anh được sống, được làmviệc là nhờ ơn Đảng. Không có Đảng, đời anh là đời con chó.’’ (trang 573)Ngay ở chương đầu tác giả đã nhắc lại nhận xét của bà ngoại ông về các nhàlãnh đạo tương lai, khi bà thấy họ đến chơi với cha mẹ tác giả. Nhắc lại chuyện đó vàcho rằng bà có lý, tác giả đã minh thị liệt họ vào lọai người xấu. Đây nguyên văn mộtđoạn vắn:‘’Bà ngoại tôi nói thẳng với mẹ tôi là bà không thích họ. Đến nỗi mẹ tôi giận bà vìsự không thích ấy. Hóa ra bà ngoại tôi có lý khi nhận xét người này người kia trong bọnhọ không phải là những người tử tế. Bằng sự mẫn cảm của phụ nữ, bà thấy trước đượccách sống không nhân nghĩa, không có trước có sau, không có tình người, như cách tathường nói bây giờ, của những người về sau trở thành những nhà lãnh đạo như47PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ