PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

Tác giả vừa là nhà khoa học thiên nhiên, vừa ham thích xã hội học, lại có óc lãngmạn của một nhà thơ, không thoát khỏi lối lập luận khó hiểu của một bộ óc muốn diễnđạt tư tưởng của mình với một sắc thái riêng. Vì vậy phê bình ông không phải dễ.Dĩ nhiên chúng tôi không có ý bàn đến lối suy luận của ông, vẫn còn bị ảnhhưởng rất nhiều bởi duy vật biện chứng, và chưa thoát hẳn khỏi những tư tưởng đượcnhồi nhét hàng chục năm bởi tuyên truyền của cộng sản quốc tế cũng như quốc nội.Bàn đến đức trị, phong kiến, Khổng giáo, quốc giáo, duy vật, duy tâm…là những thứ đòihỏi lật lại cả một kho tàng văn học và triết học từ cổ chí kim từ Đông sang Tây. Cả trămtrang sách cũng không nói hết ý để có thể thuyết phục được ai. Hơn nữa những vấn đềđó đã được nhiều nhà phê bình triết học và chính trị học bàn đến đầy đủ và đã đượckiểm chứng bằng thực tiễn, trong đó phải kể đến sự sụp đổ đồng loạt và nhanh chóngcủa khối cộng sản Đông Âu và Liên Xô vào cuối thập niên trước và đầu thập niên này.Vì vậy chúng tôi chỉ xin hết sức tóm tắt những kết luận cơ bản của tác giả về một số vấnđề cụ thể có tác dụng đối với quảng đại quần chúng, tránh mọi khía cạnh chuyên mônrắc rối trừu tượng. Những lời trích dẫn từ tác giả đã được chúng tôi lựa chọn theo mụcđích đó.Trước hết tác giả ví chủ nghĩa Mác như một cô gái cực kỳ xinh đẹp nhưng ngớngẩn, ai thấy cũng phải vồ ngay lấy, nhưng chắc chắn rồi sẽ phản bội. Nó hấp dẫn vì nóhứa hẹn thiên đàng. Nhưng kết cuộc là ‘’thiên đàng mù’’. Đó là ảo tưởng. Một chủ nghĩakhông tưởng.Chủ nghĩa đó không tưởng vì nó chối bỏ quyền tư hữu là quyền gắn liền với bản tínhcon người. (Có người sẽ bĩu môi: ‘’Không tưởng thôi à ? Phải nói phi nhân, bất nhân, vônhân đạo, dã man mới đúng!’’ Điểm này chúng tôi sẽ xin bàn ở chương cuối.)Nó không tưởng vì coi nhẹ con người. Với nó con người trong xã hội chỉ lànhững chiếc đinh ốc, những bánh xe…trong một guồng máy. Nó chủ trương cuộc sốngloài người là một cuộc đấu tranh không ngừng giữa các giai cấp. Nhưng giai cấp là thứgì không có thực.Thiên nhiên không tạo ra giai cấp, mặc dầu vẫn biết Mác đã đựa vào thuyết biếnhóa của Darwin để làm cơ sở cho lập luận đấu tranh giai cấp của ông.Từ chủ trương đấu tranh giai cấp, nó dẫn đến chủ trương tiêu diệt giai cấp đốiđịch. Bạo lực, chiến tranh là không tránh được để đưa loài người đến ‘’những thiênđường mù’’.Hà sĩ Phu cũng phê phán sự đánh giá sai lạc của Mác đối với giá trị lao động đặc biệt làgiá trị thặng dư. Ông đã phân tách kỹ yếu tố này, coi như cốt lõi của chủ nghĩa Mác vềkinh tế, và xã hội.Tóm lại tất cả những điều trên đều đã được các nhà phê bình Mác từ một thế kỷnay nêu lên và chứng minh đầy đủ. Tác giả chỉ nói lại với một thứ ‘’phương pháp luận’’riêng và với những thuật ngữ khá lạ tai. Nhưng lời nói của ông có tiếng vang lớn vì là lờinói phát ra từ trong lòng chế độ, nơi từ trước tới nay chưa ai dám nói và ít ai dám nghĩ.Nó có sức hấp dẫn lớn. Vì vậy nó không được phổ biến trong nước. Người trong nướcbiết được nó qua đường vòng từ trong nước ra hải ngoại, rồi từ hải ngoại vọng về.Nhưng đáng buồn là cũng chỉ một số ít người ở các thành phố lớn biết một cách mơ hồthôi. Còn ở các nơi khác thì như chính ông đã nói với đài VNCR‘’Đối với số đông dân cư ở các vùng nông thôn, miền núi, thì người dân chưa biếtcái gì tồn tại ở trên đời ngoài đảng cộng sản Việt Nam !’’Để gián tiếp kêu gọi giải thể chế độ và đảng cộng sản, Hà sĩ Phu đã nêu lên mộthình ảnh rất sống động vừa thiết thực vừa có tính chất châm biếm là cái thuyền nan cần39PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ