PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

Trên cơ sở trò truyện hôm nọ với em, anh nghĩ rằng anh đã rút ra được những kếtluận nhất định về tình cảm của đôi ta. Theo đánh giá sơ bộ của anh thì chúng ta đã đạtđược một sự nhất trí cao về một số mặt, đó là những thành công bước đầu trên quátrình tiến tới hôn nhân. Tình cảm gắn bó và sự hiểu biết lẫn nhau của chúng ta hoàntoàn có thể giúp anh và em xích lại gần nhau theo kế hoạch dự định, và anh yêu cầumỗi người trong chúng ta phải nỗ lực củng cố những gì đã đạt được và thúc đẩy nó lênmột bước phát triển mới. Em đừng sợ em không thích hợp với chức năng và nghĩa vụcủa một người vợ. Con người ai chẳng mắc khuyết điểm.Những mặt yếu của em trong phạm trù nấu nướng có thể khắc phục một cáchhiệu quả, nếu em biết khắc phục từng bước trong khi tiến tới khắc phục toàn phần. Vàmột khi em đã tự giác đứng ra nhận khuyết điểm như vậy, hẳn em đã chuẩn bị biệnpháp sửa chữa, trước mắt em là những thắng lợi mới.Buổi đi chơi tới anh sẽ thông báo thời gian và địa điểm với em sau. Có thể chúngta sẽ tham quan một quán ăn nào đó và chúng ta sẽ bàn bạc về những bước đi thíchhợp cho giai đoạn phát triển tình cảm mới. Gửi em một nụ hôn đoàn kết.Người gửi thư(ký tên)Đọc nhật ký của Nguyễn ngọc Lan người ta thấy ông có liên lạc với một số ngườicộng sản, phản tỉnh cũng có mà chưa phản tỉnh cũng có. Trong số này phải kể đến Vũngọc Nhạ, Phạm xuân Ẩn, Nguyễn ngọc Lương, Huỳnh tấn Mẫm, Dương quỳnh Hoa,Chính Văn, Lữ Phương, Trần mạnh Hảo, Dương thu Hương, Nguyễn văn Trấn, Hà sĩPhu…Với Vũ ngọc Nhạ, như đã nói ở trên, ông bảo xã hội chủ nghĩa, xạo hoài cha nội.Về Nguyễn ngọc Lương ông viết:‘’Trong đám bạn bè làm báo và viết văn trước 1975, Nguyễn ngọc Lương có lẽ làngười có ‘’chất đảng’’ hơn cả, nếu không phải đã sẵn thẻ đỏ. Thực sự thế nào thì chẳngai biết, vì chính anh chẳng bao giờ nói với bạn bè về quan hệ của anh với đảng ra sao.Có thể là vì ở vào thời buổi…’’ Trên xe trở về thành phố mình bảo Nguyễn ngọc Lương:‘’Ông nói chung là dễ ghét. Nhưng thỉnh thoảng cũng có cái thật dễ thương. Như vừa rồiông lên tiếng trên báo tuổi trẻ bênh vục Thế Vũ và Lữ Phương. Và như qua bài điếu vănhôm nay.’’ (4) (18.8.1989)Còn Trần mạnh Hảo thì ông cho biết là người Bùi Chu, gốc Công Giáo. Nguyễnngọc Lan có vẻ thích ‘’Ly Thân’’. Nhưng cho rằng ‘’Ly Thân’’ của Trần mạnh Hảo hay‘’Cái Đêm hôm ấy đêm gì’’ của Phùng gia Lộc, còn thua thiên bút ký ‘’Ông Già cỡi lưngcọp’’ của Hoàng Hữu Cát, đã nói ở trên.Riêng đối với Dương thu Hương ông có biệt nhãn. Hai người đã từng ngồi ăn vớinhau hơn một lần, có một lần tại nhà ông. Có người khuyên ông nên thận trọng đối vớinhà văn nữ bạo miệng này. Và lời khuyên này có lý, theo một nghĩa khác, vì sau nàyông đã bị công an tra hỏi nhiều lần về việc ‘’ông có mời Dương thu Hương đến nhàkhông’’. Ông bảo: Thận trọng thì vẫn thận trọng…Nhưng khi một nhà văn trẻ không sẵnthành tích hay vết tích chính trị ‘’ngồi bệt xuống cỏ’’ mà nói chuyện đất nước, chẳng lẽcũng phải nghi kỵ, đến mức không dám nói tới hay nói chuyện với hay sao ?’’ Nguyễnngọc Lan cũng cho rằng ‘’Dương thu Hương chỉ diễn tả sắc nét và đến nơi đến chốnđiều bàn dân thiên hạ vẫn nghĩ thôi’’. Về tác phẩm Những Thiên Đường Mù của cô mớixuất bản lúc ấy, ông viết: ‘’Tất cả cuốn tiểu thuyết mới của Dương thu Hương NhữngThiên Đường Mù (nxb Phụ Nữ, 1988) như chỉ để ‘’lộng kiếng’’ (5) bức tranh xã hội thêthảm trên’’. Ông có ý nói đến tình trạng cán bộ đảng viên chỉ lo làm tiền, giống như ôngcậu Chính của Hằng, nhân vật chính trong truyện. (3.4.1989)98PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ