PHỎNG VẤN TÁC GIẢ MINH VÕ - Giao cảm

ồi tờ tuần san Time của Mỹ. Ông ta cũng đã là người làm đủ mọi cách để giúp Bác SĩTrần Kim Tuyến, có thể di tản vào giờ phút cuối cùng ngày 30 tháng Tư, 1975. Cả BácSĩ Tuyến, một thứ ‘’trùm mật vụ’’, lẫn Karnow, một ký giả thiên cộng đều không ngờ Ẩnđã bí mật làm cho Bắc Việt.27. Nguyễn khắc Viện là cán bộ nòng cốt của Hà Nội từ trước 1954. Lúc dó ôngta là thủ lãnh sinh viên thân cộng ở Paris, hoạt động hăng say, trong hoàn cảnh cực khổđến nỗi đã mất đi một lá phổi, vẫn cố sống để phục vụ thêm hàng chục năm nữa.Nhưng đến khi khối cộng sản Đông Âu tan rã thì ông bắt đầu tỉnh ngộ. Ngày 6.1.1991ông đã viết cho chủ tịch mặt trận tổ quốc Nguyễn hữu Thọ một lá thư, từ nhà riêng ởQuận Bình Thạnh, Sài Gòn, báo động về tình trạng khủng hoảng lãnh đạo, và đoán mòrằng nay mai chế độ sẽ sụp đổ. Ông ta viết:‘’Bộ máy nhà nước hiện nay hoàn toàn bất lực, làm cho toàn bộ xã hội rối loạn,không thể nào phát triển được. Bất lực vì các cấp ủy đảng từ trung ương đến địaphương nắm hết quyền hành. Bộ chính trị, ban bí thư, ban tổ chức trung ương, ban vănhóa tư tưởng quyết định mọi việc cụ thể. Hội đồng bộ trưởng, quốc hội, các bộ, cácngành chỉ là thừa hành’’...Là đảng viên trí thức kỳ cựu, ông Viện há không biết đó là quy luật tất yếu củachuyên chính vô sản ? Ông há quên: ‘’Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, nhà nướcquản lý’’ ? Đảng lãnh đạo đương nhiên đảng nắm hết quyền, còn đòi gì ? Ông Việncũng là đảng viên cơ mà ? Sau đó ông ngây thơ ‘’ước mơ’’...đảng trả lại mọi quyềnhành cho các cơ quan dân cử và nhà nước’’. Ngây thơ hơn: Ông nói cái ước mơ đó vớiông chủ tịch bù nhìn Nguyễn hữu Thọ!Những trí thức không có dịp hay không dám nói lên một cách trung thực ý nghĩcủa mình về xã hội chủ nghĩa thì không kể xiết. Ở đây chúng tôi xin nêu lên trường hợpcủa 3 trong số 5 nhân vật mà Giáo Sư Lê hữu Mục (định cư ở Canada) đã nói đến trong‘’Giai Phẩm Mùa Xuân’’ của Văn Bút Việt Nam Canada, 1988.28. Ai cũng biết Nhà Thơ nổi tiếng trong Tự Lực Văn Đoàn Thế Lữ (Nguyễn ThứLễ, sinh tháng 10.1907). Ông là cha đẻ của Thơ Mới và được Hoài Thanh gọi là ‘’vừngsao sáng đột nhiên chiếu rọi khắp trời thơ Việt Nam’’ lúc ông vừa xuất hiện. Thế Lữcũng là tác giả của nhiều cuốn tiểu thuyết hay. Trong thập niên 50 ông đã cùng vớinhững Tú Mỡ, Chế lan Viên, Hoài Thanh, Xuân Diệu v.v...đứng về phe đảng đánh ‘’bọnNhân Văn Giai Phẩm’’. Vì vậy người ta cứ trưởng Thế Lữ gắn bó với chế độ lắm.Nhưng không. Năm 1977 ông đã tìm cách vượt biên và bị bắt!Mà không phải chỉ có một mình Thế Lữ. Hãy nghe Lê Hữu Mục tường thuật:‘’Sáng hôm sau B lại đến cho tôi thêm chi tiết:- Không phải chỉ có một mình Thế Lữ mà cả một phái đoàn văn hóa từ Hà Nộivào, không hiểu sao không vào thành phố Hồ chí Minh mà lại xuống thẳng Vũng Tầu.Một thời gian ngắn nữa B lại cho thêm tin tức:- Phái đoàn đã trở về Hà Nội, và ban công an ở đây báo cáo là đã bắt lầm.Tin này được giữ hoàn toàn bí mật, chỉ có tôi (Lê Hữu Mục), võ sĩ Quang, giáo sưL (chết), bác sĩ T (nay ở Pháp) họa sĩ TMD (nay ở Nhật) là được biết rõ... (...)Sau này, vào khoảng 1984, Hà Nội có tung ra một số tuyển tập, trong đó có tuyểntập Thế Lữ. Tôi thử tìm hiểu thái độ của Thế Lữ đối với chế độ và học thuyết cộng sảnnhư thế nào, thì thấy rằng, ngoài một số khẩu hiệu rất quen thuộc trong văn học tuyêntruyền, Thế Lữ đã khôn khéo luồn lách để bảo vệ cho sự trong sáng trong tình cảmcũng như trong tư tưởng của ông. Có thể nói, qua một số văn bản của ông, Thế Lữ đãvượt biên từ khuya rồi’’.231 PHẢN KHÁNG PHẢN TỈNH THỰC HAY HƯ