Les Quodlibets Onze, Douze, Treize et Quatorze - Boston College

2 MAGISTRI GODEFRIDI DE FONTIBTJS
cuius est obiectum talis actus. Sed [Cod. P, fol. 245 R a
] quoniam cum hune
actum efficit, hoc facit sine sui 12 transmutatione reali, ideo hcet includat
aliquam relationem ad ipsum visum vel visionem quam efficit, non est
[Cod. R, fol. 180 R b ] tamen ista relatio realis, sed solum secundum rationem,
prout dicit Philosophus(l) in quinto Metaphysicae, quod scientia dicitur
relative, scilicet relatione reali ad scitum-; non autem e converso.
Cum ergo quaeritur utrum dicere Deum dilectum esse subiectum theo-
logiae vel subiectum alicuius considerationis secundum quod dilectus, sit
idem quod dicere ipsam dilectionem primo et per se esse subiectum, dicendum
quod sic. Ex quo enim Deum esse dilectum non ponit aliquid in ipso 13 Deo,
sed in ipsa voluntate, id quod per se in hoc consideratur est aliquid ad volun-
tatem pertinens, scilicet ipsa 14 dilectio a Deo, tamen ut ab obiecto causata
et in ipsa scilicet voluntate elicita. Unde licet Deus sit obiectum per se ipsius
dilectionis, non est tamen obiectum per se considerationis qua consideratur
ipse secundum quod dilectus, sed ipsa 15 dilectio primo et per se est obiectum
considerationis 16 . Et quia actus perfecte non cognoscitur nisi cognoscantur
eius causae, ideo etiam considerans de dilectione Dei habet etiam considerare
de Deo non secundum se, sed in quantum est vel causa vel terminus talis
actus. Sicut etiam considerationis qua consideratur aliquid de lapide secundum
quod visus obiectum per se est ipsa visio et non lapis, nisi in quantum
est terminus vel causa huiusmodi 17 actus.
Si autem quaeratur utrum dicere quod Deus secundum quod diligibilis
est subiectum alicuius considerationis sit idem quod dicere quod ipsa dilectio
sit subiectum, dicendum quod non. Deum enim esse diligibilem per se et
primo non dicit actum in ipso diligente, sed dicit rationem et proprietatem 1S
in obiecto dilectionis secundum quod est causativum illius. Nunc autem ob-
iectum actus non est ipse actus. Nec principia essentialia et intrinseca 19
obiecti sunt principia essentialia et intrinseca actus. Et ideo considératio
qua consideratur Deus secundum quod diligibilis primo et per se [Cod. V,
fol. 183 V b ] habet pro obiecto illam condicionem vel proprietatem effectivam
vel causativam quantum est de se talis actus sive ipsum Deum sub hac con-
dicione vel ratione. Et ex 20 consequenti considérât de ista 21 dilectione in
quantum ratio diligibilis importât relationem secundum rationem ad dilectionem
quam nata 22 est efhcere ; non enim potest [Cod. P, fol. 245 Rb ]
considerari de obiecto sub ratione propria obiecti quin aliquo modo oporteat
considerare de ipso actu ; et e converso.
Et ex hoc patet quod sive dicatur Deum esse subiectum alicuius scientiae
ut dilectus sive ut diligibilis, oportet etiam illam scientiam considerare per
se et primo vel saltem per se, licet non primo, de dilectione. Et si dicatur
Deus sic esse subiectum in theologia, ista erit scientia practica et quasi moralis,
non speculativa ; quia est de actu appetitus vel voluntatis ut de subiecto
vel ut formali ratione subiecti modo supradicto ; vel per se et primo ; vel